Γράφει η Ρούλα Τριανταφύλλου
Με ιδιαίτερη
χαρά,φιλοξενούμε σήμερα τον ποιητή- δοκιμιογράφο Αντώνη Περδικούλη.Έναν
χαρισματικό και πολυγραφότατο λογοτέχνη.
Έναν άνθρωπο
και δημιουργό,που κρατά χαμηλό προφίλ,πέρα από δημόσιες σχέσεις και
εντυπωσιασμούς.
Τον γνωρίσαμε
στο διαδίκτυο μέσα από τα ποιήματα του.
Ο ποιητικός
λόγος του Αντώνη Περδικούλη, δεν πλατειάζει.Λιτός,πυκνόφυλλος, αφαιρετικός.Που
δεν στερείται όμως, την μουσικότητα και τον λυρισμό.Αντίθετα,στην ποίησή του,
βλέπουμε τον λυρισμό και τον ρομαντισμό σε όλες του τις εκφάνσεις.
Κύριε
Περδικούλη,πρώτα να σας καλωσορίσω και να σας ευχαριστήσω για την τιμή που μας
κάνετε να σας φιλοξενίσουμε στις Λογοτεχνικές Παρουσιάσεις.
Ρούλα
Τριανταφύλλου:
Κύριε
Περδικούλη,πότε αρχίσατε να γράφετε και από ποιόν Έλληνα Ποιητή/τρια έχετε
επηρεαστεί.
Αντώνης
Περδικούλης:
Η πρώτη μου
αδόκιμη ,αλλά πραγματική εμπειρία γραφής ήταν στα 1974, ήμουν στη Τετάρτη
Δημοτικού! Θυμάμαι την δασκάλα μας—Όλγα Αρακά από την Χίο- η οποία μας
προέτρεψε, όλα τα παιδιά, να γράψουμε ένα ποίημα έμμετρο και να το φέρουμε στην
τάξη..Το καλύτερο ποίημα θα δημοσιευόταν στο μαθητικό περιοδικό που
κυκλοφορούσε τότε—μου διαφεύγει ο τίτλος του περιοδικού. Το καλύτερο ποίημα
–κατά την δασκάλα μας πάντα- ήταν ένα με τίτλο «Ο Χειμώνας», το οποίο τύχαινε
να είναι το δικό μου! Ήταν χαρά μεγάλη για μένα, κι αυτό το γεγονός—ποιος
ξέρει?—ίσως να με έκανε να αγαπήσω την Ποίηση και να θέλω να την υπηρετώ με
αφοσίωση έκτοτε..
Όσο για το ερώτημά σας, από
ποιόν ή ποια ποιήτρια έχω επηρεαστεί, θα έλεγα ότι οι πρώτοι μου
προσανατολισμοί προήλθαν από τα διαβάσματα του Ρίτσου ,του Λόρκα, του
Χαίλντερλιν, του Καρυωτάκη της Αιμιλίας Δάφνη,
αλλά και κάποιων άλλων κλασσικών Ελλήνων ποιητών, του Αριστοτέλη
Βαλαωρίτη , του Γεώργιου Βιζυηνού, του
Κωστή Παλαμά , αλλά και του Άγγελου Βλάχου!.. Να μην λησμονήσω να πώ ότι η
Δάφνη είναι η αγαπημένη μου Ελληνίδα
ποιήτρια.. Θυμάμαι επίσης με νοσταλγία
την γιαγιά μου, μια λεβέντισσα από το Μεγαλόβρυσο,
η οποία ήταν
αγράμματη , δεν πήγε ποτέ σχολείο, και
που περίμενε κάθε βράδυ να της απαγγείλω από τα «Μνημόσυνα» του Βαλαωρίτη, το
εξαιρετικό « Ο Δήμος και το καριοφίλι του»!! (..εγέρασα μωρέ παιδιά, σαράντα
χρόνους κλέφτης…) Σχεδόν κάθε βράδυ το άκουγε να της το απαγγέλλω και
ένιωθε μια χαρά, μια φανερή αγαλλίαση..Αυτό γινόταν από τα 8 μου
ως τα 13, όταν την χάσαμε …… Επίσης με
συνέπαιρναν από μικρό οι στίχοι και το ύφος του Γεώργιου Βιζυηνού..Τώρα που το
σκέφτομαι, νομίζω ότι το πρώτο ποιητικό βιβλίο που έπεσε στα χέρια μου ήταν οι
«Ατθίδες Αύρες» του.
***
ΡΤ:Από που
αντλείτε την θεματογραφία των ποιημάτων σας; ποιες είναι οι κύριες πηγές
έμπνευσης;
ΑΠ.:Οι πηγές έμπνευσης και τα ερεθίσματα γύρω μου και μέσα μου είναι ναι κάποιες
συγκεκριμένες, αλλά με αστείρευτα τρέχοντα
ύδατα! Θα έλεγα πως η Ψυχή, ο
Έρωτας, η Ζωή, ο Πόνος του Ανθρώπου, ο Θάνατος και το επέκεινα του Θανάτου
συμπληρώνουν μια θεματογραφία, και πάνω σε αυτά υφαίνεται και
διεργάζεται το ταπεινό υφάδι της
άσκησής μου.
Η Ψυχή και ο Θάνατος πάντως
είναι ο πυρήνας του στοχασμού, από εκεί αναβλύζουν οι περισσότερες ιδέες για να
γίνουν ποίηση..
***
ΡΤ:Γνωρίζουμε
ότι έχετε ασχοληθεί συστηματικά με το ποιητικό έργο του Τάκη Βαρβιτσιώτη.
Είχατε τη τιμή και τη χαρά να τον γνωρίσετε από κοντά Έχετε δημοσιεύσει δέκα
λογοτεχνικά δοκίμια σχετικά με τη ποίηση και το του έργο. Τι είναι για σας ο
Τάκης Βαρβιτσιώτης
ΑΠ: Ο Τάκης Βαρβιτσιώτης υπήρξε ο πνευματικός μου
δάσκαλος, η ποιητική πυξίδα ενός σταθερού, από ένα σημείο και μετά τεχνοτροπικού προσανατολισμού.
Η ευτυχία να
τον γνωρίσω, να συνομιλώ μαζί του, να έχουμε αλληλογραφία , να με φωτίζει με
την ποιητική σου σοφία είναι κάτι που ακόμη μάλλον δεν έχω συνειδητοποιήσει,
τέσσερα ακριβώς χρόνια από την αποδημία του.
Έχω
χαρακτηρίσει την Ποίησή του « ένθεη», και «λυροπρόφερτη» και «πεμπτουσία του
ρομαντικού συμβολισμού». Τα δέκα κριτικά μου σημειώματα για το έργο του
–ποιητικό, δοκιμιακό και μεταφραστικό—έχουν δημοσιευτεί, τα οκτώ όσο ζούσε και τα τελευταία δύο μεταθανάτια.
Να πώ ότι η γνωριμία μου με την λαμπρή Ποίηση του Τ.Β. έγινε αρκετά αργά, μόλις
το 2003, όταν για καλή μου τύχη ο λογοτέχνης και φιλόσοφος καθηγητής Νίκος
Ψημμένος , μου έστειλε ως δώρο έναν τόμο με Άπαντα τα ευρισκόμενα έως τότε
ποιήματά του. Από εκείνη την ημέρα η πορεία της ποιητικής μου περιπέτειας
μεταβλήθηκε οριστικά.
''Αν αισθάνομαι ότι είμαι πνευματικό
παιδί του Γιώργου Σαραντάρη,τότε αισθάνομαι και είμαι πνευματικός μαθητής του
Τάκη Βαρβιτσιώτη''
Στην ενασχόλησή μου με την ποιητική
γραφή του Τ.Β. έμαθα δύο πράγματα:
Πρώτον , ότι η
πυκνόφυλλη γραφή , δηλαδή ο αφαιρετικός
λόγος είναι το χρυσάφι της Ποίησης και δεύτερον, ότι η Λέξη ποτέ δεν πρέπει να είναι αντι-ποιητική,
αλλά να συγκινεί, να γοητεύει , να κινεί τις χορδές των συναισθημάτων, να έχει
λυρισμό..
ΡΤ:Κύριε
Περδικούλη , εκτός από τα δοκίμια σχετικά με το έργο του Τάκη Βαρβιτσιώτη,
πρόσφατα διάβασα ένα άλλο δοκίμιο με τίτλο: ’’Πως θα ήταν τα Νεοελληνικά
γράμματα χωρίς τον Σολωμό και τον Παπαδιαμάντη’ ‘
Και
αναφέρετε: Ο Διον. Σολωμός γίνεται έτσι
ο φυσικός ηγέτης της ονομαζόμενης αργότερα «Επτανησιακής Σχολής», με
εκπροσώπους λαμπρούς όπως ο Μαρκοράς, ο Μαβίλης, ο Πολυλάς,ο Προβελέγγιος και ο
Μαρτζώκης. Από τον δικό του καλό σπόρο θα ξεπεταχτούν οι πνευματικοί του
απόγονοι, σημαίνουσες ποιητικές μορφές, που θα επηρεαστούν γόνιμα από το
δίδαγμά του: Παλαμάς, Σικελιανός, Ελύτης, Βάρναλης, Σεφέρης, Βαρβιτσιώτης,
Σινόπουλος, Δάλλας, Σαραντάρης, Καψάσκης. Όλοι τους έχουν μια Σολωμική πνοή.
Όλοι τους αναζητούν, σαν εκείνον, την αισθητική τελειότητα.
Εσείς, κατά
πόσο έχετε επηρεαστεί από αυτήν την
Σολωμική πνοή;
ΑΠ: Λέγοντας
«σολωμική πνοή» εννοώ ακριβώς την αύρα που διαποτίζει πέρα ως πέρα τα ποιήματα
του Σολωμού. Τι έκανε λοιπόν ο Σολωμός πρώτος για να μπορούμε να του
καταλογίζουμε αυτή την πρωτοδιακονία?
Ο Σολωμός δίνει τον ζωντανό παλμό στη νέα στιχουργική,
δείχνοντας πόσο σημαντικά είναι το μέτρο, ο ρυθμός και η αρμονία..
Πειθαρχεί στον τονισμό και
είναι αυτός που ασκήθηκε με πάθος στην συνίζηση και την καλή παρήχηση.
Στον δικό του στίχο
βρίσκει τον καλύτερο ορισμό η Αφαίρεση, ένα στοιχείο που αργότερα αφομοίωσαν
δημιουργικότερα οι Σαραντάρης, Γεραλής και Βαρβιτσιώτης.
Οι προσωποποιήσεις του
παραμένουν απαράμιλλες.
Οι οχτάβες του βρίθουν
λυρισμού και είναι πλήρεις από ζωντανές εικονοποιήσεις.
Η αισθητική τελειότητα της Σολωμικής γλώσσας είναι πασιφανής σε
όσους είναι ποιητές ή ακόμη σε εκείνους
που αγαπούν και ρεμβάζουν την Ποίηση, αν και η αισθητική της ποιητικής γλώσσας
έχει πάντα περιθώρια τελειοποίησης…
Έχω την αίσθηση ότι κατά τον
έναν ή άλλο τρόπο έχω εμβαπτιστεί κι εγώ στα νάματα αυτά της Σολωμικής πνοής,
αφού ενστερνίζομαι, υιοθετώ και ακολουθώ κατά το δυνατόν πολλά από τα παραπάνω πατήματά του.
***
ΡΤ:Η ποίηση
ορίζεται; Κι αν ναι πως την ορίζετε εσείς;
ΑΠ: Δεν είναι εύκολο να οριστεί η έννοια της
Ποίησης. Ιδιαίτερα η Τέχνη αυτή έχει πολύ περισσότερη άϋλη ουσία , σε σχέση με
τις άλλες ευγενείς Τέχνες, όπως συνηθίζω να λέω. Αν η Ζωγραφική είναι Ποίηση σε
εικόνες και η Μουσική Ποίηση σε ήχους αρμονικούς, τότε η Ποίηση τι είναι;
Παραμένει συνεπώς το ερώτημα αναπάντητο ή μερικώς απαντημένο, αφού μπορούμε να
δώσουμε πολύ υποκειμενικά ο καθένας μας τον δικό του ορισμό. Έτσι, Ποίηση μπορεί να σημαίνει έκλαμψη μιας κρυμμένης φλόγας στην ψυχή, να σημαίνει
το συναισθηματικό σφυρηλάτημα της Λέξης, Ποίηση μπορεί να είναι η συγκινησιακή
χρήση της γλώσσας με λέξεις λυρικές και εύηχες, τέλος μπορεί να είναι το
αθεράπευτο φως της ψυχής που κρατιέται φυλακισμένο από τα πάθη και θέλει
οπωσδήποτε να δραπετεύσει!..
Δεν ξέρω..Ένα
μόνο λέω με βεβαιότητα..Ποίηση είναι « Θέρος αλίμενο..Όνειρο αμάραντο…Πόνος
λαμπρός…Προγόνων ράπισμα…Μαύρος σταυρός…»
Ποίηση ακόμη μπορεί να είναι και η ρέμβη
της χρυσής σιωπής.
Ο Μαλλαρμέ
ήθελε τον ποιητή ως <<μουσουργό
της σιωπής>>
***
ΡΤ:Έχετε ζήσει
αρκετά χρόνια στη Ρουμανία και φυσικά έχετε διαβάσει Ρουμάνους ποιητές.
Τελευταία ασχολείστε με την μετάφραση στα ελληνικά από την ρουμανική γλώσσα
δέκα λυρικούς Ρουμάνους ποιητές.
Η ποίηση είναι
μια γέφυρα μεταξύ των ανθρώπων, αγκαλιάζει διαλέκτους, γεννά εικόνες,
ζωγραφίζει συναισθήματα.
-Υπάρχουν
συνδετικοί κρίκοι, κοινά στοιχεία ,με την ποίηση των Ρουμάνων ποιητών και της
ελληνικής ποίησης;
ΑΠ: Έζησα στη Ρουμανία περίπου δέκα χρόνια
συνολικά , απ’όπου αποκόμισα βιώματα και εικόνες που σημάδεψαν δημιουργικά και
εύψυχα τη ζωή μου.Εκεί είχα την ευτυχία να γνωρίσω αξιόλογους πνευματικούς
ανθρώπους της χώρας και ποιητές, να μάθω πολλά από εκείνους....Οι ποιητές Ion Alexandru, Grigore Vieru, Marin Sorescu όπως και ο μακαριστός Πατριάρχης Ρουμανίας
Θεόκτιστος, υπήρξαν από τους καλούς φίλους και διδασκάλους..
Έχω ασχοληθεί με τις
μεταφράσεις ποιημάτων δεκατεσσάρων Ρουμάνων λυρικών ποιητών, με δική μου
απόδοση από την ρουμανική γλώσσα. (Bacovia, Stanescu. Goga, Blaga, Blandiana, Paunescu, Eminescu…).
Όπως ορθά
επισημαίνετε, « η ποίηση είναι γέφυρα μεταξύ ανθρώπων», ενώνει δηλαδή και θέτει
βάσεις επικοινωνίας, ανταλλαγής και κοινών ιδεών. Υπάρχουν πολλά κοινά σημεία
ανάμεσα στις δυό Ποιήσεις, την ελληνική και την ρουμανική.
Κατ’ αρχήν
είναι η τεχνοτροπία της λυρικής έκφρασης ,όπως και η ίδια αίσθηση του
φωτός που κυριαρχεί στη γραφή. Το φως
απεριόριστο, δυνατό , έχει την ιδιότητα να λυτρώνει την ψυχή από τη συννεφιά
και την κατάθλιψη. Η μελαγχολία των Ελλήνων και των Ρουμάνων ποιητών έχει κάτι
από την ευεργετική αχτίδα της προσμονής
. Περιέχει το αναστάσιμο φως. Αντίθετα με το φως των Αγγλοσαξόνων ή Σκανδιναβών
ποιητών και ποιητριών. Εκεί βλέπεις το
φως να παλεύει σε μια πρωτόγνωρη για μας αθλιότητα να ελευθερωθεί
από τις αλύσους του ατέρμονου
φόβου.. Πέρα όμως από το καθαρό φως, το ευεργετικό, γεμάτο από προσδοκία
καλοκαιριού, και την λυρικότητα της
Λέξης , είναι και το στοιχείο
της πλούσιας εικονοποίησης που εμφιλοχωρεί στο κοινό περιβόλι της
Ελληνο- ρουμανικής ποίησης.
***
ΡΤ:Πως είναι
τα πράγματα στην επαρχία για έναν δημιουργό, έναν λογοτέχνη; Κατά πόσο
αναγνωρίζεται το έργο του;
ΑΠ:
Νομίζω ότι στην επαρχία τα λογοτεχνικά πράγματα κινούνται και
αντιμετωπίζονται απείρως δυσκολότερα απ’ ό, τι στην πρωτεύουσα και στις κάποιες
μεγαλουπόλεις. Εδώ επισκιάζει τα πράγματα η μικροψυχία, η ζηλοφθονία, η
δυσπιστία, η έπαρση, η αρχοντοχωριατιά , και όλα αυτά εντελώς αναίτια. Είναι
όμως και η άγνοια που κάνει θραύση.. Όσο
είσαι εν ζωή τα τείχη υψώνονται περικαλλή και άθραυστα. Δεν σε γνωρίζει κανείς.
Δεν σε βλέπει κανείς, Αν υπάρχει ένας
άνθρωπος να σου πεί « ..σε διαβάζω και μου αρέσουν αυτά που γράφεις, όπως τα
γράφεις..», τότε είναι μεγάλο πράγμα..Στην ιδιαίτερη δε πατρίδα σου υπάρχουν
αδιαπέραστα εμπόδια.. Μετά θάνατον ίσως,
γράφουν για σένα και μιλάνε με λόγια ωραία,, λες και μόλις τότε
συνειδητοποιούν για το ποιόν σου και το έργο σου που άφησες.. Περιτρεχάμενοι
εκδότες, χαμαιλέοντες δημοσιογράφοι και ασουλούπωτοι «αρμόδιοι» βρίσκουν τον τρόπο να πούν κάτι
για σένα και να περάσουν σε δυό τρείς
«ξύλινες» γραμμές ολόκληρη την θλιβερή ζωή σου. Κάποιοι άρχοντες πάντως,
που έχουν ευαισθησία στα πνευματικά και
πολιτιστικά ,θα δώσουν σ’ ένα δρόμο τό
όνομά σου στην ευτυχέστερη περίπτωση , ίσως κάποιοι φίλοι σχετικοί περάσουν τη
ζωή σου και το έργο σου εν ολίγοις σε κάποιο βιογραφικό Λεξικό, να κάνουν ένα
φιλολογικό μνημόσυνο…..
Κυρία
Τριανταφύλλου, είναι σχεδόν αδύνατο να αναγνωριστεί ένας ποιητής στην επαρχία
από τους συγκαιρινούς του και από τους συντοπίτες του. Είναι και στις Γραφές
γραμμένο και ειπωμένο..
***
ΡΤ:Τι σας
προβληματίζει περισσότερο στην εποχή μας και ποιο ρόλο έχει ο ποιητής.
ΑΠ: Με
προβληματίζουν τόσα πράγματα, αλλά θα αρκεστώ σε πέντε μονάχα: πρώτα με ανησυχεί ο εθνικός
εκφυλισμός και η απαξίωση της ελληνικής γλώσσας, έπειτα- και καθόλου
λιγότερο—με προβληματίζει η απώλεια της ιστορικής μας μνήμης και η επανάληψη
ιστορικών λαθών, κατόπιν η πολιτική αλαζονεία που όταν ματαφερθεί στην εξουσία
καίει σα δρεπανηφόρο άρμα τις κατώτερες κοινωνικά τάξεις, οι άνθρωποι που
μένουν χωρίς εργασία ή αδυνατούν να βρούν εργασία εξαιτίας του σαθρού πολιτικού
συστήματος της ολιγαρχίας και
οικογενειοκρατίας, και τέλος ο
παραγκωνισμός των άξιων και όλων εκείνων που επιθυμούν να έχουν βήμα λόγου και
δεν τους δίνεται.
Πολύ με
φοβίζουν οι μασκοφόροι χαμογελαστοί άνθρωποι ανάμεσά μας,με την γλυκιά φωνή και
τους αβρούς τρόπους,πολύ αγωνιώ όσο
κυκλοφορούν φαύλοι διαχειριστές της εξουσίας,κλέφτες των Ιδεών και νεκροθάφτες του πνεύματος..
***
ΡΤ:Στη
σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα ,ποιες είναι οι δυσκολίες του ποιητή, από ποια
πράγματα υποφέρει;
ΑΠ:Ποικίλλες οι δυσκολίες, αλλά και οι
αντοχές του ποιητή είναι άφθονες, ευτυχώς. Έχοντας πολύ ευαίσθητους αισθητήρες
ένας ποιητής ανταποκρίνεται στον πόνο γρηγορότερα και αντιδρά στην
ψυχοκτόνα αυτή καθημερινότητα με όπλα
όπως το ασταμάτητο τραγούδι και την «ατέρμονη ιχνηλασία της ομορφιάς»,
δανειζόμενος αυτή τη εξαίσια και
κατάλληλη για την περίπτωσή μας ρήση του
Δασκάλου Τάκη Βαρβιτσιώτη.
***
ΡΤ:Ποιο είναι
το μήνυμα που θέλετε να περάσετε μέσα από τα ποιήματά σας;
ΑΠ:Ποτέ δεν
θέλησα να περάσω κάποιο μήνυμα επί
τούτου. Ούτε το επιδιώκω. Αν βγαίνει κάτι σαν μήνυμα , αυτό εκβάλλει
ασυναίσθητα και δεν το ελέγχω. Εντελώς ασχημάτιστα και αυθόρμητα ρέει μαζί με
τον λόγο ένας στίχος που κουβαλά κλαδιά ειρήνης, που χρωματίζει έναν φωτεινό
ουρανό, που ζωγραφίζει ένα ακρογιάλι ρομαντικό.. . Βλέπετε, η αγωνία για έναν
διαρκή καλοσυνάτο κόσμο-φεύ!- γεννά τέτοιες εικόνες που άλλος τις ονομάζει
μηνύματα , εγώ πάλι τις λέω εύψυχες ιχνηλασίες μικρής και ανεπιτήδευτης χαράς..
Για να σταθώ ακόμη
λίγο σ’ αυτό, πιθανόν κάποιοι στίχοι μου να περιέχουν μηνύματα. Όλα τα μηνύματα
όμως καταλήγουν στο δέλτα του Έρωτα. Εκεί εκβάλλουν και συναντιούνται. Για
παράδειγμα σ’ ένα ποίημά μου λέω: « στα
νιάτα ανοίξτε το στρατί, στη λεμονιά βάλτε πανί, φιλί στ’ αρμυρισμένα
χείλη…».Θέλω να πώ ότι τίποτε δεν έχει τόση σημασία όση ο έρωτας, να
ερωτεύεσαι, ν’ αγαπάς, να δίνεις καρδιά και μαζί χαρά. Μιλώ για εκείνον τον
έρωτα τον γεμάτο έγνοια, τρυφερότητα ,
αφοσίωση.. .Όταν ερωτεύεσαι γεμίζουν τα πνευμόνια σου από φρέσκον αέρα
ευδαιμονίας!...
***
ΡΤ:Στις μέρες
μας, με τα τόσα προβλήματα, τη κρίση που
βιώνουμε τα τελευταία χρόνια και δεν αναφέρομαι μόνο στην οικονομική κρίση, ο
ποιητής παραμένει οραματιστής;
ΑΠ:Αν πάψει να
οραματίζεται ο ποιητής είναι σα να ξηραίνεται ένας τόπος και να αργοπεθαίνει!
Το όραμα, δηλαδή το όνειρο που δεν είναι άπιαστο οπωσδήποτε ,είναι το «λάλον
ύδωρ» του ζωντανού πνεύματος. Αν πάψω να οραματίζομαι έναν κόσμο καλύτερο για
τα παιδιά μας, τότε δεν αξίζει να γράφω, ούτε να ομιλώ..Αν πάψω να
οραματίζομαι έναν κόσμο ειρηνικό , που
να μην πεινά, να μην παγώνει, να μην αδικείται και που να τους χωράει όλους,
τότε πέφτω στην αθλιότητα της έπαρσης. Αν πάψω να οραματίζομαι εργασία για
όλους τους ανθρώπους, τότε παγιδεύομαι αυτόματα στη στενωπό του χείριστου
φασισμού.
Το όραμα για
τον ποιητή είναι το χρυσάφι της ψυχής του.
***
ΡΤ:Το 1981,
κάνατε την πρώτη σας εμφάνιση για γράμματα με την ποιητική συλλογή «Δέκα
φιλήματα για συναυλία». Ακολούθησαν «Αλισάχνη», «Γράμμα στον άνθρωπο από
σταφύλι», « Ο Ξανθός Αύγουστος και η Ηλέκτρα», «Απόψε ο Αίολος κοιμήθηκε
νωρίς», « Ο Αναχωρητής» και «Αόρατος Ήλιος» .Και σύντομα θα ολοκληρώσετε ένατη
την ποιητική συλλογή : <<Θλίψης Τρόπαια >>Μια ποιητική συλλογή εξηνταοκτώ ποιημάτων. Δεν σας κρύβω πως ο
τίτλος αυτός,με εντυπωσίασε. Γιατί δώσατε αυτόν τον τίτλο; Μέσα από την θλίψη
και τα ''τρόπαια '' της μπορεί ο ποιητής να εκφραστεί καλύτερα; Τον πόνο ''την
ακατάλυτη μνήμη και αιμορροούσα νοσταλγία'' Και όπως γράφετε στο ποίημα σας
''ΟΙ ΜΙΚΡΕΣ ΠΛΗΓΕΣ''
<<Αυτές
οι μικρές πληγές /Πώς μεταμορφώνονται/ Σε εσπέρες περίλυπες/ Οι μελωδίες της
σιωπής/ Εκτινάσσουν τη μνήμη/ Ως το περιστήθιο τ’ ουρανού/ Με τα λιγνά τους
δάχτυλα/ Πειθήνιες κι αστραφτερές /Κι ύστερα συμφιλιώνονται /Με το μέγα πλήθος
των δακρύων>>.
Ποια
συμφιλίωση και παραμυθία ψάχνει ο ποιητής Α.Περδικούλης.
ΑΠ:Το 1980
πρωτοπαρουσιάστηκα με πρωτόλεια ποιήματά μου σε τρία έντυπα λογοτεχνικού λόγου
ταυτόχρονα. Στο «Θεσσαλικό Ημερολόγιο» του Κ. Σπανού, το οποίο τότε δημοσίευε
και Λογοτεχνία, πριν μετασχηματιστεί σε αμιγώς ιστορικό ετήσιο περιοδικό, στα «
Αγιώτικα Νέα» (έντυπη βέβαια μορφή) και στο περιοδικό του χαλκέντερου Μιχάλη
Σταφυλά «Θεσσαλική Εστία», που πολύ αργότερα μετονομάστηκε σε «Πνευματική Ζωή».
Το 1981 εκδόθηκαν και
κυκλοφόρησαν τα «Δέκα Φιλήματα για Συναυλία». Μετά τον «Αόρατο Ήλιο», θα μου
επιτρέψετε να συμπληρώσω, έγραψα « Τα Φώτα στα Νερά» και αμέσως ύστερα το
«Θλίψης Τρόπαια», δύο νέες συλλογές , των οποίων τα χειρόγραφα δεν έχουν
τυπωθεί ακόμη, αλλά τα πλείστα των ποιημάτων έχουν δημοσιευτεί επανειλημμένα
στον περιοδικό λογοτεχνικό, αλλά και στον ημερήσιο Τύπο.
Χαίρομαι που σας
εντυπωσιάζει ο τίτλος «Θλίψης Τρόπαια».. δεν ξέρω γιατί έδωσα τον τίτλο αυτό.
Κάποιες φορές για να δώσεις τίτλο σε
κάποιο έργο σου πασχίζεις μέρες ή εβδομάδες, άλλες φορές πάλι ο τίτλος έρχεται
αυθόρμητα και αβίαστα, σαν το ασύλληπτο φως , που όταν ανοίγεις το παράθυρό
σου το ξημέρωμα ,
σου
πλημμυρίζει το δωμάτιο..Τον δέχεσαι, σου αρέσει, δεν βάζεις ερωτηματικά , ούτε
ψάχνεις εξηγήσεις..Το φως αυτό το πρωινό αφού σου αρέσει και σε κάνει
χαρούμενο, το κανείς δικό σου, απλά γιατί σου ζεσταίνει την ψυχή. Κράτησα λοιπόν τον τίτλο αυτόν σαν ένα φως
θεραπευτικό και μιας και καθρεφτίζει την ψυχική μου διάθεση , ονόμασα έτσι την ένατη ποιητική μου συλλογή…
Μάλλον
πρόκειται για το καταστάλαγμα των αλλεπάλληλων ψυχικών μεταπτώσεών μου...
Ναι, μέσα από τον πόνο
μπορεί ο ποιητής να εκφραστεί καλύτερα. Όπως και μέσα από την χαρά. Ο πόνος και
η χαρά είναι οι θεραπαινίδες του έρωτα, και ο ίδιος ο έρωτας είναι η πιο
αστείρευτη πηγή για έμπνευση και δημιουργία.
Δεν το έλεγε
συχνά ο Τάκης Βαρβιτσιώτης? « …για να γράψεις ωραίο ποίημα πρέπει να
είσαι ή πολύ πονεμένος ή πολύ ερωτευμένος..!»
(Ο διάπλους του καθρέφτη).
Που λέτε για τις «
μικρές πληγές..».., χωρίς αυτές δεν
λειτουργεί ο ποιητής. Η μικρή πληγή έχει τη θέση της κινητήριας δύναμης, του
οίστρου για δημιουργία.. Εάν έλειπε η μικρή πληγή, να την ξύνουμε καθημερινά,
να την φυλάμε για να μην κλείσει, τότε θα έσβηνε η ανάβρα της Ιδέας που σαρκώνεται σε Λέξη και Λόγο
Μου είναι
δύσκολο να πώ για ποια συμφιλίωση μπορεί να ψάχνει ο ποιητής...Μήπως για την
συμφιλίωση όλων εκείνων που χάνουν την μνήμη του Θεού και τη μνήμη του Θανάτου
και πελαγοδρομούν?Μήπως για την συμφιλίωση του σώματος,πνεύματος και ψυχής σε
μια ιδεατή σχέση αρμονίας?Δεν ξέρω..
Όσο για ποια παραμυθία
αναζητά, αυτό μου φαίνεται ευκολότερο να σας δώσω μιαν απάντηση, δεν ξέρω
όμως αν θα σας ικανοποιήσει.. Ψάχνει
λοιπόν για την παραμυθία της διάλυσης του φόβου ο ποιητής. Αυτό σαν μια
παρηγοριά, όπως είναι και η σημασία της λέξης. Ψάχνει για το ανυστερόβουλο
βλέμμα. Να παραμυθιαστεί με τη γενναιόδωρη ψυχή, όπου κι αν τη βρεί. Κοντολογίς, ψάχνει να βρεί το παραμύθι που θα
τον συνεπάρει και θα τον υψώσει πάνω από τα χθαμαλά δρώμενα της
πικρής ζωής….
***
ΡΤ: Στο ποίημα με
τίτλο '' Η ΠΟΙΗΣΗ''διαβάζοντας τον τελευταίο στίχο, μας λέτε πως η ποίηση είναι
''Μαύρος σταυρός'
''Η ποίηση''
Θέρος αλίμενο
Καμπάνα ευφρόσυνη
Γλάρος
χρυσάρμενος
Πόνος λαμπρός
Ημέρα ανάδελφη
Γιαλός
ασάλευτος
Φύτρα
ακατάλυτη
Σφυγμός γοργός
Όνειρο
αμάραντο
Φώς αθεράπευτο
Βλέμμα
απροσμάχητο
Ανθός πικρός
Φωνή
λιοντόκαρδη/
Γενναίων σάλπισμα
Προγόνων
ράπισμα
Μαύρος
σταυρός..
(Από την
ποιητική συλλογή ,Θλίψης Τρόπαια)>>
Τι είναι
τελικά η ποίηση; Ευχή ή κατάρα;
ΑΠ: Δυό λόγια και για το αν η ίδια η Ποίηση είναι
ευχή ή κατάρα..
Είναι ευχή δυνατή, σε φέρνει όλο και πιο κοντά στη
σύλληψη του ακτίστου φωτός..
Είναι κατάρα
αμετάκλητη, σε οδηγεί όλο και πιο κοντά στην άβυσσο της πικρής αυτογνωσίας.. Έγραφε ο πρωτοκορυφαίος Τάκης Βαρβιτσιώτης:
«..ποίηση σημαίνει οριστικό, αλλά ένδοξο ναυάγιο..
Ένα πεπρωμένο είναι τελικά η Ποίηση. Και δεν μπορεί να το αλλάξει κανείς.
***
ΡΤ:Ποιά
συμβουλή θα δίνατε σε έναν νέο ποιητή;
ΑΠ:Δεν μου
αρέσει και δεν ξέρω να δίνω συμβουλές σε
άλλους. Παρ’ όλα ταύτα, αν θα έπρεπε να
πώ κάποια πράγματα σε νέους ποιητές
είναι αυτά τα ελάχιστα: πρώτον να έχουν την ελληνική γλώσσα σαν τα μάτια τους,
να την μελετούν καλά και να τη σέβονται, δεύτερον να μη λένε πολλά λόγια και παραγεμίζουν το
στίχο και τρίτο- για να μην πώ και το
σπουδαιότερο- να γράφουν ελληνικά
τηρώντας πειθαρχημένα τους κανόνες της ορθογραφίας και του πολυτονικού..Το
πολυτονικό σύστημα γραφής και η ιστορική μας ορθογραφία είναι ανάγκη να
επιστρέψουν κάποτε στην θέση τους…
***
ΡΤ:Αλήθεια
,γεννιέται κανείς ποιητής ή γίνεται;
ΑΠ: Το μόνο που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι
ότι ο ποιητής γεννιέται! Υπάρχει ο
σπόρος αυτός από τη στιγμή της γέννησης και δεν φεύγει παρά μόνο με τον θάνατο! Υπάρχει η κλίση με γιώτα και η κλήση
με ήτα, δυό κελεύσματα εσωτερικά, που όταν αναμιχτούν με τη θεία φλόγα του
έρωτα για την Ποίηση και με την ευλογημένη άσκηση της γλώσσας και της γραφής,
τότε έχουμε σαν αποτέλεσμα το Έργο, το προσωπικό ύφος και τον ποιητικό Λόγο..
***
ΡΤ:Κύριε
Περδικούλη, πέρα από την συγγραφή ποιημάτων , τα δοκίμια, τις μεταφράσεις, Σε
μία δημοσίευση στα ''Αγιώτικα Νέα'' που είστε συνεργάτης - διάβασα κάτι που
πραγματικά με εξέπληξε. Διάβασα Τροπάρια Αγίων που έχετε γράψει σε γλώσσα
αρχαία εκκλησιαστική. Κάτι πολύ δύσκολο και δεν φτάνει να γνωρίζει κάποιος
Βυζαντινή Μουσική για γράψει τροπάρια. Τι είναι αυτό που σας έκανε να
ασχοληθείτε με την εκκλησιαστική Υμνογραφία; Ήταν μιά άσκηση ποιητική ; ή μιά
εσωτερική πνευματική ανάγκη;
ΑΠ:Από μικρός
συνήθιζα να πάω σε απόμακρες εκκλησιές ή
ξωκκλήσια να παρακολουθώ την Θεία λειτουργία.., μου άρεσε αυτή η κατανυκτική
ατμόσφαιρα, το φως των καντηλιών και των
κεριών. Πολύ συχνά ακολουθούσα τον θείο μου , ο οποίος υπήρξε σπουδαίος
ιεροψάλτης και όταν εκείνος έψαλε, γινόταν μια αληθινή μυσταγωγία, ένα
ψήλωμα του ανθρώπου στους ουρανούς! Από
εκείνον γνώρισα τα εκκλησιαστικά βιβλία
με τους Ψαλμούς και τα Τροπάρια.. Με μάγευε η αρχαία επιβλητική και
ωραία γλώσσα των εκκλησιαστικών κειμένων, με σαγήνευε η αγγελική βυζαντινή φωνή του θείου
ιεροψάλτη..
Με τον καιρό
γεννήθηκε μέσα μου η αγάπη για την βυζαντινή μουσική και υμνογραφία καθώς και για
την απαράμιλλη αυτή γλώσσα..Πέρα απ’ αυτό , νομίζω, στην διαμόρφωση
αυτής της πορείας συνέδραμαν και συνέβαλαν
τα διαβάσματα των διηγημάτων του μοναδικού Παπαδιαμάντη.
Έτσι κάποια στιγμή,
πολύ αργότερα, συνειδητοποίησα την εσώτατη ανάγκη να γράψω Ύμνους και Τροπάρια
σε διάφορους ήχους και ειρμούς στην αρχαιοελληνική, με τον κρυφό πόθο όχι να μελοποιηθούν κάποτε και να
ψάλλονται, αλλά να μείνουν σα δείγμα γραφής σε όσους τους προσέξουν..….Φαίνεται πώς όλη αυτή η
έλξη από τα μικρά μου χρόνια για τις ψαλμωδίες , ωρίμασε και μετουσιώθηκε σε
άρρητη ανάγκη δημιουργικής γραφής….Πέρα λοιπόν από εσώτατη πνευματική ανάγκη,
είναι και μια δυνατή ποιητική άσκηση όλο αυτό, όπως ορθά επισημαίνετε…
***
ΚΟΝΤΑΚΙΟΝ
ΠΑΜΜΕΓΙΣΤΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ
ΑΡΧΑΓΓΕΛΩΝ ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΙ ΓΑΒΡΙΗΛ
Εορτή: 8 Νοεμβρίου
Ήχος: δ΄- κατά το: «Τον ζηλωτήν Ηλίαν..»
~ Άγγελοι Κυρίου
διαλάμπουσιν χάριτος, δίδοντες ημίν
πνεύμα πραότητος, Μιχαήλ ο Αρχιστράτηγος και Γαβριήλ ο Θεόπτης , πληρώσαντες
τον κόσμον ησύχιον κάλλος,
εξ ουρανού
διηγούμενοι τα σπουδαία, εις τον νυμφώνα της δόξης του Βασιλέως προσάγονται.~
***
Ρούλα
Τριανταφύλλου:
Σας ευχαριστώ
πολύ, κύριε Περδικούλη.Θα ήθελα να κλείσουμε την τόσο ενδιαφέρουσα
συνέντευξη,με ένα ποίημα,που σας αγγίζει περισσότερο.
Αντώνης
Περδικούλης:
Μου ζητάτε
ένα ποίημά μου που με αγγίζει περισσότερο.. Σας εξομολογούμαι ότι έψαξα
πολύ να βρώ κάποιο που να μου αρέσει πραγματικά! Στο πέρασμα του χρόνου και της ζωής έχω μια
αίσθηση του ανικανοποίητου , τα ποιήματά
μου δηλαδή φαίνονται όλο και πιο αδύναμα, όλο και πιο
ασήμαντα. .Πάντως ένα ποίημα που θα μπορούσε ίσως ν΄ακουστεί και να απαγγελθεί—γιατί η Ποίηση
πρέπει να μπορεί να απαγγέλλεται, να ακούγεται ηχηρά—είναι το παρακάτω και το
αφιερώνω στην ευγένειά σας:
ΠΑΝΩ ΑΠ'ΌΛΑ
Μια φωνή
Γυρνά μαυλιστική
Σαν
χελιδόνι την άνοιξη
Μά
πάνω απ' όλα
Ένα γαλάζιο φως
Τοπίο εξοντωτικό
Η
λάμψη της νιότης
Να
τρέχει ολόξανθη
Στην απροσμάχητη ερημιά
(Θλίψης Ττόπαια,2012)
Σας ευχαριστώ
για την τιμή που μου κάνατε με την πρόσκλησή σας αυτή...
Δεχθείτε τις
εγκάρδιες ευχές μου για κάθε καλό κι αγαθό, Κυρία Τριανταφύλλου.
Βιογραφικό:
Ο Αντώνης
Περδικούλης γεννήθηκε στην Λάρισα το 1964. Μεγάλωσε στην Αγυιά, όπου και
τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Πρωτοεμφανίστηκε στα Γράμματα τον
Φεβρουάριο του 1980, με το έργο «Δέκα φιλήματα για συναυλία». Έργο που εκδόθηκε
σε λιγοστά αντίτυπα. Ακολούθησαν αργότερα:
«Αλισάχνη», «Γράμμα στον άνθρωπο από σταφύλι», « Ο Ξανθός Αύγουστος και
η Ηλέκτρα», «Απόψε ο Αίολος κοιμήθηκε νωρίς», « Ο Αναχωρητής» και «Αόρατος
Ήλιος». Ασχολήθηκε συστηματικά με το ποιητικό έργο του Τάκη Βαρβιτσιώτη,
δημοσιεύοντας δέκα λογοτεχνικά δοκίμια σχετικά. Στα σημαντικό έργο του
κυριαρχεί ο Ρομαντισμός και όπως ο ίδιος αναφέρει : «……η ρομαντική διάθεση
εμποτίζει τις γραφές μου, εμφιλοχωρώντας ακόμα
και στα κριτικά μου δοκίμια(!) και αυτός ο ρομαντισμός τις
κατασφραγίζει..»
Κρίσεις και απόψεις για το έργο μου
έγραψαν έγκριτοι Νεοέλληνες λογοτέχνες, όπως: Δημοσθένης Κόκκινος, Μιχάλης
Σταφυλάς, Κώστας Σπανός, Δημήτρης Μητρόπουλος, Κώστας Μπεκιαρόπουλος, Δήμητρα
Μπαρδάνη, Ηλίας Κατσάνος, Γ. Πολ. Παπαδάκης, Νίκος Ψημμένος, Άγγελος
Πετρουλάκης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου