«ΗΧΟΣ ΜΟΝΟΣ…»

     Η Ζαχαρούλα Γαϊτανάκη γράφει

για την μοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου

«Ιερή μου μοναξιά !                                         «Ωχ! Τι πόνος να ’σαι μόνος

Η γαλήνη σου βροντή,                                      μέσα στη ζωή

φως, δροσοπηγή.»                                           και πικρά να κλαις !..»

ΓΙΟΥΛΑ  ΣΜΥΡΝΙΩΤΗ                                  ΛΕΩΝΙΔΑΣ  ΘΕΟΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

       Τι είναι η μοναξιά; Η απομόνωση (ηθελημένη ή αναγκαστική), η ερημιά, ο ασκητισμός; Είναι μια πράξη ελευθερίας ή απελπισίας; Ο άνθρωπος κρύβει τις φοβίες του σ’ αυτήν; Η μοναξιά είναι θέμα χαρακτήρα ή η σύγχρονη ζωή οδηγεί τους ανθρώπους στην έλλειψη επικοινωνίας; Από την άλλη μεριά υπάρχει η μόνωση των ασκητών, των καλογέρων (από επιλογή τους) αλλά και η μοναξιά της εξουσίας, των αξιωμάτων, της κορυφής. Εκεί βεβαίως, όσοι πλαισιώνουν τους διάφορους κρατούντες, έχουν τους δικούς τους λόγους γι’ αυτή την προσέγγιση με τους δυνατούς, τους «μέσα στα πράγματα». Να γευτούν κι αυτοί λίγη εφήμερη δόξα και δύναμη…

       Ας προσπαθήσουμε να ανιχνεύσουμε τις ποικίλες φάσεις κι εκφάνσεις της μοναξιάς, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η ιχνηλασία μας θα καλύψει όλες τις πτυχές του θέματος, το οποίο είναι ευρύ και για κάθε άνθρωπο σημαίνει κάτι από τη μοναδικότητά του.

        Είναι σημαντικό να έχεις κάποιον – κάποιους - να στηριχτείς σε δύσκολες στιγμές της ζωής σου. Αλλά και να μοιραστείς μαζί του και μαζί τους τις χαρές και τις επιτυχίες σου. Ο ρόλος της οικογένειας παραμένει σημαντικός, ιδιαίτερα στη χώρα μας. Τα μέλη της υποστηρίζουν το ένα το άλλο. Η φιλία είναι εξίσου σπουδαία στη ζωή μας. Όπως έλεγε ένας συγγραφέας μας: «Ο αληθινός φίλος είναι η αγκαλιά του Θεού». Πόσοι έχουν όμως αυτή την μεγάλη τύχη να έχουν έναν αληθινό, δοκιμασμένο φίλο; Στις μέρες μας, έχουμε πολλούς γνωστούς, φίλους όμως ελάχιστους. Για τούτο η φιλία είναι ανεκτίμητη: είναι σπάνια, μια μεγάλη εύνοια, ένα δώρο πολύτιμο…

           Η μοναξιά είναι η έλλειψη των άλλων στη ζωή μας. Ζώντας στις μεγαλουπόλεις ο σύγχρονος άνθρωπος δεν θα έπρεπε να αισθάνεται μόνος. Υπάρχουν γύρω του πάρα πολλοί συνάνθρωποι για να δημιουργήσει σχέσεις, να επικοινωνήσει, να καλύψει τις ανάγκες του. Η πραγματικότητα είναι οδυνηρή: υπάρχει πρόβλημα δημιουργίας σταθερών σχέσεων και στέρεας φιλίας, ανθεκτικής στο χρόνο. Οι νέοι αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες, όχι τόσο στο να κάνουν παρέες για «να περνά η ώρα τους» όσο στο να  βρουν ουσιαστική επικοινωνία. Καταφεύγουν στο Διαδίκτυο και στα κινητά τηλέφωνα, όπου μέσω  SMS, e-mails και αναζήτησης στις ιστοσελίδες, ψάχνουν και ψάχνονται. Χάθηκε η επαφή «πρόσωπο με πρόσωπο». Οι άνθρωποι δεν αγγίζονται πια. Φοβούνται. Ανακύπτουν μακροπρόθεσμα προβλήματα στη ζωή τους, αφού γνωριμίες της μιας βραδιάς καλύπτουν το εφήμερο κενό για σεξουαλική ικανοποίηση ή γάμοι που οδηγούνται στη ρουτίνα και στο συμβιβασμό για χάρη των παιδιών, καταθλίβουν το ζευγάρι, το οποίο δυστυχεί εγκλωβισμένο σε γκρίνιες, απραξία, μιζέρια, άρνηση. Αυτή η εγκατάλειψη του εαυτού μας, το κατρακύλισμα, μας κάνει αναποτελεσματικούς σε όλους τους τομείς της ζωής μας, οδηγεί στη μελαγχολία και στην αλλοτρίωση. Κάποιοι καταφεύγουν στην αγορά άχρηστων πραγμάτων για να γεμίσουν το εσωτερικό τους κενό. Η έλλειψη εμπιστοσύνης μας απομακρύνει από τους άλλους ανθρώπους. Μερικοί, με κολακείες, δωράκια και ψέματα προσπαθούν να προσελκύσουν «φίλους» αμφιβόλου ποιότητας και πρόσκαιρης διάρκειας. Βιώνουμε συχνά απατηλές και στημένες ευτυχισμένες στιγμές, που ούτε τον φωτογραφικό φακό δεν μπορούν να ξεγελάσουν. Ελάχιστοι – ευτυχώς – οδηγούνται στην αφαίρεση της ίδιας τους της ζωής (αυτοκτονία), αφού έχουν φτάσει στα όριά τους. Υπάρχουν και περιπτώσεις ατόμων που καταφεύγουν σε βάναυση, αλλόκοτη συμπεριφορά για να βρουν ικανοποίηση. Ανακαλύπτονται τότε οι διάφορες διαστροφές τους και η άρρωστη ψυχολογία τους…

      Η μοναξιά των ερωτευμένων γίνεται πιο έντονη από την απουσία του αγαπημένου ή της αγαπημένης. Θες να  βρίσκεσαι συνέχεια με τον άνθρωπο που αγαπάς, να μοιράζεσαι τα πάντα μαζί του. «Χωρίς εσένα μοναξιά. /  Μα δεν είναι η μοναξιά που δεν αντέχω.   /  Την απουσία σου δεν αντέχω!!»  λέει στο ποίημά του «Ερωτικό» ο Κύπριος Λογοτέχνης Τάσος Αριστοτέλους. Για τους νέους ανθρώπους, καθετί που τους απομακρύνει από το αντικείμενο των ονείρων τους και καταπιέζει τα συναισθήματά τους, τους δημιουργεί θλίψη και δυστυχία.

          Αλλά υπάρχει και η άλλη πλευρά της μοναξιάς. Ο Φερνάντο Πεσόα υποστήριζε ότι «Ελευθερία είναι η δυνατότητα της απομόνωσης». Συχνά αναζητούμε την μόνωση, την απομάκρυνση από τους άλλους ανθρώπους για να περάσουμε λίγο χρόνο με τον εαυτό μας, να σκεφτούμε, να δημιουργήσουμε. Η απομόνωση εύκολα οδηγεί στη μοναξιά. Ένας κουρασμένος μοναχικός άνθρωπος μπορεί να γίνει ερημίτης κι αυτός να καταλήξει να μισεί τους άλλους ανθρώπους. Είναι λεπτές οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στα θετικά της μοναξιάς και στ’ αρνητικά της.

       Μέσα σ’ αυτό το δύσκολο από κάθε άποψη περιβάλλον για τον σύγχρονο άνθρωπο, δεν υπάρχουν άραγε δυνατότητες ανακούφισης, αισιοδοξίας, επικοινωνίας και ελπίδας; Αναμφίβολα ναι, θ’ απαντήσουμε. Η ζωή έχει και τις φωτεινές της πλευρές. Κάποιοι μέσα στην απομόνωση βρίσκουν την ελευθερία τους, άλλοι αποζητούν λίγη ηρεμία από την κόπωση που τους προκαλούν οι υπεράριθμοι γνωστοί και οι ποικίλες υποχρεώσεις τους. Σ’ αυτή την καλόδεχτη μοναξιά ξαναβρίσκουν τον εαυτό τους, ξεκουράζονται ψυχικά και σωματικά, κάνουν βήματα στο εσωτερικό τους προχώρημα.

        Σοφή κι ελπιδοφόρα φαντάζει  η διαπίστωση του ποιητή:

«Το έμαθα από νωρίς:

 την πίκρα μου να γεύομαι

 σ’ ένα ποτήρι τρύπιο.

Την μοναξιά μου να μετρώ

σε ζυγαριά που χάνει.

Έχει η ζωή μας και στιγμές

χαράς να μας γλυκάνει.» («Στιγμές χαράς»).

      Η ζωή είναι ένα μεγάλο, ανεκτίμητο δώρο για τον άνθρωπο. Και η μοναξιά, δεν είναι πάντοτε κάτι αρνητικό, όταν μετατρέπεται σε δημιουργία  ή χρόνο ανάπαυλας (σωματικής, ψυχικής και πνευματικής). Η μοναξιά είναι κι αυτή – κάποιες φορές -  ένα δώρο…