Συνέντευξη με
τον Συγγραφέα, Ποιητή, Εκπαιδευτικό
Γράφει ο
Δημήτριος Γκόγκας
Θα
επικαλεστούμε τα λόγια του ποιητή μας Γιάννη Ρίτσου: «Άξιζε να υπάρξουμε για να
συναντηθούμε» για να ξεκινήσουμε την μικρή μας κουβέντα με τον Εκπαιδευτικό,
Συγγραφέα και Ποιητή Πέτρο Κούρτη. Γεννήθηκε στο Πολυδένδρι Αττικής και
μεγάλωσε Αγ. Σαράντα Β. Ηπείρου, απ΄ όπου κατάγονται οι γονείς του Βασίλης και
Αθηνά Κούρτη.
Ολόκληρη η δραστηριότητά του,
ολόκληρο το έργο του, είναι ένας αγώνας για τα εθνικά μας ιδεώδη και κυρίως για
την ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Β. ΗΠΕΙΡΟ. Όταν μιλά για αυτή, όταν αναφέρεται
στην Πατρίδα μας την Ελλάδα, δεν μπορείς παρά να κρατήσεις τον ανασασμό και να
υποκλιθείς στο μεγαλείο μιας άλλης πλευράς που μάχεται συνεχώς τόσο για το μέλλον
της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Β. Ηπείρου όσο γενικότερα του ελληνισμού. Ασχολήθηκε από πολύ νωρίς με την συγγραφή, όμως
η Κομματική λογοκρισία στην Αλβανία, βαθύτατα αντίθετη με την εθνική και ιδεολογική
ταυτότητά του, δεν του έδινε άλλα περιθώρια πλην της καταστροφής των έργων που
δημιουργούσε προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια των ανθρώπων της Χοτζικής
δικτατορίας. Παρ΄ όλα αυτά κατορθώνει και εκδίδει το βιβλίο: Η ΛΟΥΙΖΑ – ΤΟ
ΚΟΡΙΤΣΙ ΠΟΥ ΔΕ ΓΝΩΡΙΣΕ ΤΟ ΓΕΛΙΟ, βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα και το
ιστορικού περιεχομένου Ο ΑΓ. ΑΝΔΡΕΑΣ - ΤΩΝ ΑΓ. ΣΑΡΑΝΤΑ- Η ΜΑΙΑΝΔΡΙΑ ΜΑΣ 400
σελίδων. Ακολουθούν: ΤΟ ΜΑΤΩΜΕΝΟ
ΔΑΧΤΥΛΙΔΙ και το : ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΔΑΚΡΥΑ
Μια ζωή, σαν
παραμύθι θα έλεγα. Από πού να ξεκινήσει κανείς Κύριε Κούρτη και που να
τελειώσει. Σας ευχαριστούμε που δεχτήκατε να μοιραστείτε μαζί μας και με τους αναγνώστες
του παρόντος Ιστολογίου, σκέψεις και απόψεις πάνω στην ζωή σας και ειδικότερα στις
σχέσεις σας με την Ιδιαίτερη πατρίδα σας, την Βόρειο Ήπειρο, την Ελλάδα, το
συγγραφικό σας έργο, την Δημοκρατία.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Αυτό
που μου προκάλεσε θαυμασμό ήταν το γεγονός ότι πολλά συγγράμματα σας τα σχίζατε
για να μην πέσουν στα χέρια της Χοτζικής Δικτατορίας. Μιλήστε μας για αυτή σας
την επιλογή.
Τι θα προκαλούσε εάν κάποιο από
αυτά δεσμευόταν από το καθεστώς;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Είναι πολύ δύσκολο να διαισθανθεί κάποιος το
μέγεθος της Χοτζικής δικτατορίας, ή
μάλλον την ανήκουστη τρομοκρατία. Μόνον για μας που βιώσαμε αυτήν την απάνθρωπη
και ανείπωτη λαίλαπα, θα μείνει για πάντα ανεξίτηλη στην ψυχή μας. Ακόμα και
στις πιο απλές επαφές με τους φίλους σου, θα έπρεπε να είσαι πολύ προσεχτικός
στο λεξιλόγιο που θα μεταχειριζόσουν. Και το βλέμμα να έριχνα προς τη συνοριακή
γραμμή με την Ελλάδα, θα με θεωρούσαν ύποπτο για πολλά πράγματα. Όσα στοιχεία και να προβάλλω όμως, για να
γίνω πιο κατανοητός, δύσκολα θα σχηματίσει κανείς την πραγματική διάσταση και
εικόνα.
Απλώς μπορώ να πω, πως δεν υπήρχε
απολύτως τίποτα που να μην βρίσκονταν καθημερινά στο μάτι του κυκλώνα ή
καλύτερα να πούμε στο άγρυπνο μάτι του κομματικού μηχανισμού γενικά.
Τα πάντα λειτουργούσαν υπό
εντολή, τα πάντα υπό παράλληλο έλεγχο. Ο
ένας λοιπόν, έλεγχε τον άλλον. Και όχι μόνον στην εργασία. Παντού. Ακόμα και
όταν συζητούσες με το φίλο σου ή όταν έπινες καφέ μαζί του. Η λέξη ελευθερία
είχε χάσει την πραγματική της έννοια.
Έστω και μια πληροφορία από κάποιον, που
να είχε σχέση με τη δυσφήμηση της πολιτικής του κόμματος, με το έθνος, την
ιστορία του, με το κράτος, με την οικονομία, με τα προϊόντα ενός καταστήματος, με κάποιο κείμενο ακόμα χειρότερα, κ.α, θεωρούνταν αντιδραστική πράξη με επιπτώσεις
σοβαρότατες, ακόμα και με την αμφισβήτηση της βιολογικής ύπαρξης του
εμπλεκόμενου.
Σκεφτείτε για μια στιγμή εμένα να
δημοσίευα κάποιο ποίημα, ή ακόμα χειρότερο ένα βιβλίο, το περιεχόμενο του
οποίου, ή έστω και μερικές λέξεις από το κείμενο, να μην εξυπηρετούσαν την
ιδεολογική γραμμή του κόμματος. Συγκεκριμένα. Κανείς δεν θα τολμούσε να γράψει
ένα ποίημα με τον τίτλο, «ΤΟ ΟΡΦΑΝΌ» , «Ο
ΚΑΚΟΜΟΙΡΗΣ» κ.α.
Εκ πρώτοις το έργο, οποιοδήποτε και αν
ήταν αυτό, έστω και για μια λέξη, θα αποσύρονταν αμέσως από την κυκλοφορία, ενώ η πένα
του συγγραφέα θα ξεκουράζονταν μια για
πάντα στο συρτάρι, με τον ίδιο να μετρά
τις μέρες της απομόνωσης ή και της ποινικής κάθειρξης.
Γι αυτό κανένα βιβλίο δεν κυκλοφορούσε χωρίς
την έγκριση κάποιας ελεγκτικής
επιτροπής.
Σε μια τέτοια δεσμευτική τρομοκρατία οι
συγγραφείς που δέχτηκαν να γράψουν και ουσιαστικά γράφτηκαν εκατοντάδες τίτλοι
βιβλίων, έγραφαν χωρίς όμως να πιστεύουν στην πένα τους, ενώ οι υπόλοιποι το διέπρατταν ευσυνείδητα για ιδιοτελεί συμφέροντα.
Κι εγώ έγραφα. Δεν δέχτηκα όμως να δημοσιεύσω τίποτα.
Γι αυτό και δεν ήμουν γνωστός
σαν συγγραφέας ούτε και από τους πιο πλησιέστερους συγγενείς μου.
Έγραφα κάποτε όταν μου έμενε λίγος χρόνος
σαν εκπαιδευτικός και στη συνέχεια τα εξαφάνιζα ή όταν μπορούσα να τα πλακώσω κάπου, τα έκρυβα.
Ακριβώς αυτήν την ταχτική ακλούθησα με
τα πρώτα μου δύο βιβλία, «Η ΛΟΥΙΖΑ» και το ιστορικού περιεχομένου «Η ΜΑΙΑΝΔΡΙΑ
ΜΑΣ», τα οποία είδαν το φως της δημοσιότητας, όταν ξαναήρθα στην Ελλάδα.
Εάν ένα από αυτά τα δύο, αγαπητέ
Δημήτρη, θα έπεφτε στο χέρι των «επιστρατευμένων», τώρα θα έκοβα κεραμίδια,
όπως λέμε εμείς εκεί στην ιδιαίτερη
πατρίδα μου, τη Β. Ήπειρο. Ακόμα και το
όνομα «Έλληνας», δεν θα μπορούσες να το
αναφέρεις δημοσίως.
Για πολλούς λόγους, επιτρέψτε μου να μην
επεκταθώ περισσότερο.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Γεννηθήκατε
στην Ελλάδα, μεγαλώσατε στην Βόρειο Ήπειρο. Εκπαιδευτικός, Πολιτικός, μέλος
οργανώσεων. Δώσατε μάχες τα εθνικά μας ιδεώδη και κυρίως για την ιδιαίτερη
πατρίδα σας, τη Β. ΗΠΕΙΡΟ. Θα θέλαμε να αναφερθείτε σε αυτή σας την
δραστηριότητα.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πριν την κατάρρευση της δικτατορίας, ούτε κατά διάνοια δεν θα μπορούσα να διανοηθώ το
εαυτόν μου στην ιεραρχία της πολιτικής., εξ αιτίας της κηλιδωμένης βιογραφίας
μου.
Και αυτό διότι μερικά άτομα του
οικογενειακού μου κύκλου βρισκόταν στις
πιο χειρότερες φυλακές της Αλβανία, λόγω
των πολιτικών τους πεποιθήσεων
και με την κατηγορία « Πράκτορες στην υπηρεσία
της Ελλάδας».
Η ίδρυσή της πολιτικής οργάνωσης ΟΜΟΝΟΙΑ
μετά την πτώση της δικτατορίας, σήμανε το πιο σημαντικό γεγονός για τον Βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό
που ουσιαστικά ανέρχεται στις 400 χιλιάδες και παραπάνω και ας μην
αναγνωρίζεται ούτε σήμερα ο αριθμός αυτός από τα αλβανικά όργανα.
Στο διάστημα αυτό μου χρειάστηκε να επιστρατευτώ μαζί με εκατοντάδες άλλους διανοούμενους και ιδίως με
αυτούς που συμφωνούσαν με το καταστατικό της οργάνωσης για την επίλυση
των πιο επιτακτικών προβλημάτων για την Εθνική Ελληνική Μειονότητα όπως ήταν το
ζήτημα της Ελληνικής γλώσσας στα σχολεία μας,
η αναδίφηση, παρουσίαση και μελέτη της ιστορίας του τόπου μας, των ήθη
και εθίμων, την αναστύλωση σε γερές βάσεις της λαογραφίας μας, να αναστυλώναμε
τις καταστραμμένες εκκλησίες μας κ.α , χωρίς να αποφεύγουμε τις αντιπαραθέσεις
και συγκρούσεις με το Αλβανικό κατεστημένο, ακόμα και σήμερα σε δεκάδες
προβλήματα που εκκρεμούν.
Σαν μέλλος του Γενικού Συμβουλίου και
ιδίως σαν έπαρχος της επαρχίας Φοινίκης για μένα ήταν μια μεγάλη δοκιμασία,
διότι μου χρειάστηκε να αντιμετωπίσω πάρα πολλά προβλήματα πολιτικού και οικονομικού χαρακτήρα. Μου χρειάστηκε να παρατήσω την καρέκλα μου,
να κινηθώ, να πάρω επαφές με διάφορους
παράγοντες τόσο στην Αλβανία όσο και στην Ελλάδα. Ήταν μια μεταβατική περίοδο πολύ δύσκολη, περνώντας από τη δικτατορία στη
δημοκρατία. Παράλληλα με τα πολλά προβλήματα, έπρεπε να γίνει και πλύση
εγκεφάλου γενικά, διότι κυρίως η νέα γενιά που ανδρώθηκε σε αυτά τα πέτρινα χρόνια, δεν είχε ιδέα τι
θα πει πραγματική δημοκρατία.
Η επίσημη επίσκεψη όμως του Έλληνα
Πρέσβη στα Τίρανα, Χρήστο Τσελίκι και του Πρόξενου κ. Νίκου Κανέλου, υπήρξε ένα
αποφασιστικό βήμα για την επίλυση μερικών προβλημάτων κυρίως οικονομικής
φύσεως.
Τα αμέτρητα προβλήματα,
οι αντιθέσεις, η ανέχεια, η
δυσπραγία γενικά, κ.α, υπήρξαν επιπλέων
καταλύτες για μένα, μια πηγή έμπνευσης για τα μετέπειτα χρόνια
της λογοτεχνικής μου πορείας.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Διαβάζουμε από το βιογραφικό σας: «Η κομματική
λογοκρισία που ασκούνταν πάνω στα λογοτεχνικά έργα γενικά, δεν ταυτιζόταν με
την εθνική σου και ιδεολογική ταυτότητά σου»
Ως πολιτική προσωπικότητα, τι σκέφτεστε, που
θα κατατάσσατε τις απόψεις σας, την ιδεολογία σας; Πόσο σκληρό μπορεί να κάνει
τον άνθρωπο η ζήση μέσα σε ένα στυγνό πολίτευμα, όπως είναι αυτό της Δικτατορίας.
Και πόσο μπορεί να φυλακίσει την ψυχή ενός συγγραφέα και ποιητή;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το θέμα που θίγετε είναι τόσο ευρύ που μέσα
σε μερικές σειρές είναι αδύνατο να αποδώσουμε μια πλήρη εικόνα. Θα μου
χρειαζόταν ένα ολόκληρο βιβλίο ίσως. Ο Αριστοτέλης, στο έργο του, Ηθικά Νικομάχεια,
γράφει πως κάθε θεωρία και κάθε πράξη έχει σαν στόχο κάποιο αγαθό το
οποίο αποτελεί ένα ενδιάμεσο στάδιο, έως που
να φτάσουμε στην ευδαιμονία.
Όλα αυτά όμως μπορούν να αναπτυχτούν
μόνον σε μια πραγματική δημοκρατία και όχι έχοντας στην αρχή της ηγεσίας
ανθρώπους αστοιχείωτους και συνάμα πιστά κομματόσκυλα.
Και μιας και μου ζητάτε τις
πολιτικές και ιδεολογικές απόψεις μου, δε διστάζω να τις παραθέσω.
Τα πάντα στη φύση γεννιούνται και
πρέπει να αναπτυχθούν ελεύθερα. Αυτή είναι συνοπτικά και η έννοια της πραγματικής δημοκρατίας.
Δημοκρατία σημαίνει να αναπτύσσεις ελεύθερα τις πρωτοβουλίες σου, χωρίς όμως να
στερείς με τις θεωρίες και της πράξεις σου τα δικαιώματα των άλλων. Συνάμα όμως
να μην μένεις αμέτοχος και αδιάφορος για
τα προβλήματα και την πρόοδο της κοινωνίας. Δημοκρατία δεν θα πει φανατισμός
στις αδικίες και τις διαστρεβλώσεις
προσπαθώντας το άσπρο να το παρουσιάσεις βίαια ως μαύρο.
Δυστυχώς όμως σε μας αυτές οι έννοιες
αποτελούσαν μόνον μέσο προπαγάνδας,
υποταγής συνειδήσεων, βαπτίζοντας την τρομοκρατία, τη φτώχια, την ανισότητα,
τις φυλακίσεις, τις εκτελέσεις, το ψέμα, την ανέχεια, τη στέρηση της ελευθερίας
κυρίως για την Εθνική Ελληνική Μειονότητα, τη διαστρέβλωση της ιστορίας μας ως
Ελληνική οντότητα, σαν το πιο υπέρτατο
δημοκρατικό πολίτευμα στον κόσμο. Δεκάδες αρχαία ελληνικά μνημεία
διασκορπισμένα σχεδόν σε όλη την Αλβανία, βαπτίζονται αλβανικά, αρχίζοντας από
το Βουθρωτό και μέχρι το Αλλέσιο στη Β. Αλβανία.
Ε, λοιπόν ένας λογικός άνθρωπος, ένας
πραγματικός Έλληνας, μέσα σε ένα τέτοιο κατεστημένο, ή θα μετατραπεί σε ρομπότ,
ή θα πέσει σε κατάθλιψη ή θα συγκρουστεί
με τις σκευωρίες, ή θα το περιμένει η πόρτα της φυλακής όπως και συνέβηκε με
εκατοντάδες Έλληνες πατριώτες.
Η μαζική φυγή των Βορειοηπειρωτών, φίλε
μου Δημήτρη, μετά το άνοιγμα των συνόρων (1990-91), είχε κυρίως εθνικό και
πολιτικό κίνητρο και όχι όπως σχολιάζεται από μερικούς κατά καιρούς, πως
«παρατήσανε το μέρος τους, εξ αιτίας των δυσοίωνων οικονομικών συνθηκών».
Για Ελλάδα ήρθαμε, για τη γλώσσα μας
ήρθαμε, για την ιστορία και τον πολιτισμό μας ήρθαμε, για τη σημαία μας, την
οποία σηκώσαμε θυμούμαι το 1940 και ξανά αν θα τολμούσε κάποιος, η σφαίρα τον
περίμενε.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Γράφετε
πολλά χρόνια και ένα τεράστιο μέρος του έργου σας είναι ανέκδοτο. Τώρα
σκέφτεστε ότι είναι καιρός να προβείτε σε κάποιες εκδόσεις ή πλέον είναι πολύ
αργά;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Μέχρι στιγμής είδαν το φως της δημοσιότητας
τέσσερα από τα έργα μου.
Το ένα, με ιστορικό χαρακτήρα, «Η ΜΑΙΑΝΔΡΙΑ
ΜΑΣ», ενώ τα άλλα τρία είναι
λογοτεχνικά μυθιστορήματα εμπνευσμένα από πραγματικά γεγονότα, όπως, «ΤΟ
ΜΑΤΩΜΈΝΟ ΔΑΧΤΥΛΙΔΙ», το «ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΔΑΚΡΥΑ» και «Η ΛΟΥΙΖΑ».
Δυστυχώς όμως ο αριθμός των αντίτυπων
που εκδόθηκαν υπήρξε πολύ περιορισμένος εξ αιτίας της έλλειψης οικονομικής
άνεσης. Γι αυτό ακριβώς το λόγο και έχουν εξαντληθεί προ καιρού.
Όσο για τα υπόλοιπα, όπως «Η
ΜΟΥΣΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΟΥ», «ΤΟ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΚΟΛΑΣΗΣ», «ΕΓΩ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΜΜΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ»,
«ΤΟΠΟΝΥΜΙΕΣ ΙΔΙΩΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΘΕΟΛΟΓΟΥ», και η ποιητική συλλογή «ΜΕΤΡΩΝΤΑΣ ΤΑ ΚΥΜΑΤΑ» που είναι έτοιμα και
σελιδοποιημένα μάλιστα, για έκδοση, δεν
είναι καθόλου αργά για να κυκλοφορήσουν, διότι το περιεχόμενό τους, παραμένει
πάντα επίκαιρο. Δυστυχώς όμως και πάλι, το οικονομικό στέκει εμπόδιο.
Ύστερα, δεν είμαι καθόλου
της άποψης, πως η χρονική στιγμή έκδοσης ενός βιβλίου, το καθιστά, ας μου
επιτραπεί ο όρος, αναχρονικό.
Τουναντίον, μας βοηθά στη
διανοητική ικανότητα να συλλάβουμε πιο εύκολα το παρόν, οπότε μπορούμε να
κρίνουμε το παρελθόν, αλλά και να δρομολογήσουμε πιο καλύτερα το μέλλον.
Για έναν συγγραφέα ιδίως, η αναφορά και μελέτη ποικίλων έργων, πρέπει να θεωρείται
πυξίδα της ποιοτικής επιτυχίας. Ένα πεζογράφημα π. χ, θα κατακτήσει τους
αναγνώστες, εάν έχει την απαιτούμενη φραστική διάρθρωση, εάν έχει μια λογική
συνέχεια, σχήματα λόγου, κοσμητικά επίθετα, περιγραφές, θεματολογία που ανοίγει
ορίζοντες, και πάρα πολλά άλλα που μας είναι γνωστά. Ένα στείρο ποίημα ή έργο
προβάλλει κάπως, θα έλεγα, την
ξεθωριασμένη χλαμύδα του ποιητή ή γενικά του συγγραφέα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ασχοληθήκατε με την συγγραφή μυθιστορημάτων
και έργων βασισμένων σε πραγματικά γεγονότα. Η ποίηση σας απασχόλησε λιγότερο.
Βρήκατε στον πεζό λόγο μεγαλύτερο εύρος για να αναπτύξετε αυτά που θέλατε, για
να αποτυπώσετε όλα όσα είχατε μέσα σας;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο πεζός λόγος διαφέρει τόσο
από τον ελεύθερο ποιητικό λόγο και ακόμα περισσότερο από τον έμμετρο. Δεν έχει μέτρο, ούτε
ομοιοκαταληξία.
Βασικό στοιχείο του πεζού λόγου,
είναι ο λογικός συνδυασμός των
γεγονότων. Το πεζογράφημα για μένα συγκεκριμένα, είναι μια λεπτομερειακή
αποτύπωση του προφορικού λόγου, που σου δίνει τη δυνατότητα να εκφραστείς με πιο μεγαλύτερο εύρος και άνεση. Στην ποίηση
όμως δεν μας δίδεται η δυνατότητα να
παρουσιάσουμε και να εξακριβώσουμε την αλήθεια, να γίνουμε πιο σαφείς. Πολλές
φορές μάλιστα του αναγνώστη του χρειάζεται να ερμηνεύσει μόνος του τα γεγονότα
και οι ορμήνιες αυτές συχνά μετατρέπονται σε πεδίο συγκρούσεων μεταξύ των
αναγνωστών. Αυτό όμως, δεν καθόλου άσχημο.
Αντίθετα θα έλεγα, στον πεζό λόγο
εγώ ως συγγραφέας, μπόρεσα να διατυπώσω
με ακρίβεια και χρονολογική σειρά όλη τη ροή των γεγονότων, αποφεύγοντας βέβαια
κάποιες λεπτομέρειες που οποιοσδήποτε συγγραφέας μπορεί να τις χρωματίσει
διαφορετικά, κάνοντας το έργο πιο εύχρηστο και ελκυστικό για τον αναγνώστη.
Παρ’ ότι εκ πρώτης όψεως δίνω την εντύπωση
πως μιλώ θεωρητικά, και όμως όχι. Αυτή ακριβώς είναι η πορεία που ακολουθεί η
σκέψη και ο τρόπος μου για την ολοκλήρωση ενός συγκεκριμένου θέματος. Ένα
πεζογράφημα, οποιασδήποτε κατηγορίας και αν είναι (διήγημα, νουβέλα,
μυθιστόρημα κ. α), γίνεται πιο συναρπαστικό όχι μόνον από τις περιγραφές, τις
ωραίες λέξεις, τις εικόνες, τους διαλόγους, τις μικρολεπτομέρειες κ. α, αλλά κυρίως όταν βασίζεται σε
πραγματικά γεγονότα, τα οποία υποχρεωτικά πρέπει να επεξεργαστούν στο
«εργαστήριο του πεζογράφου».
Για να γράψω το μυθιστόρημα π. χ «ΤΟ ΜΑΤΩΜΕΝΟ ΔΑΧΤΥΛΙΔΙ», εκτός από τις
ζωντανές αφηγήσεις των ανθρώπων που συμμετείχαν στην Μικρασιατική Εκστρατεία,
μου χρειάστηκε να μελετήσω ένα μέρος των ιστορικών γεγονότων του 1922-23 τα
οποία σχετίζονταν με το συγκεκριμένο θέμα ακόμα και τον τοπογραφικό χάρτη του Σαγγαρίου και Σμύρνης.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Με το έργο σας αγγίζετε και εμβαθύνετε στα
προβλήματα της ιδιαίτερης σας πατρίδας και θέλετε να ξυπνήσετε τις συνειδήσεις.
Να προβληματίσετε. Πιστεύετε ότι ο ρόλος του ποιητή είναι και αυτός; Να ξυπνά
τις συνειδήσεις; Να προβληματίζει , να ερεθίζει, να επαναστατεί;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η
αξία ενός έργου δεν εξαρτάται από το μέγεθός του, από τις πολλές ή λίγες
σελίδες. Έχει αξία όταν αγγίζει την ψυχή του αναγνώστη, τα ενδιαφέροντά του,
την ηλικία του, τον κύκλο του, τα χόμπι του, τα προβλήματά του, τον έρωτα και
την αγάπη γενικά.
Γι αυτό το λόγο, η αξία ενός
μυθιστορήματος εξαρτάτε από τα μηνύματά του, από την πλοκή του.
Όσο πιο περισσότερα μηνύματα
παίρνει ο αναγνώστης και η κοινωνία, τόσο πιο χρήσιμο και αναγκαίο γίνεται για
τις μάζες.
Το καθήκον ενός συγγραφέα του δικού μας
χώρου, της Β. Ηπείρου, δεν είναι να γράψει για την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την
Πάτρα κ. α, αλλά για το δικό του χώρο, αρχίζοντας από το χωριό του, τη συνοικία
του, την περιοχή του, για τα δεκάδες προβλήματα που ζητούν άμεση λύση και ας
μην έχουμε τη δύναμη να τα δρομολογήσουμε σύμφωνα με τις ιδιοτέλειές μας.
Καθήκον του κάθε συγγραφέα με το
συγγραφικό του έργο είναι, να ξυπνήσει και να εγείρει τις συνειδήσεις των
μαζών.
Στόχος των λογοτεχνικών έργων, δεν
πρέπει να είναι μόνον η ψυχαγωγία, αλλά συνάμα με αυτή η καλλιέργεια των
αντιλήψεων για τα διάφορα ζητήματα και κυρίως η αγάπη για τη Πατρίδα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τελικά η Βόρειος Ήπειρος είναι και σήμερα
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ; Τι καθεστώς βιώνει ο ελληνισμός της;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η Β.
Ήπειρος, ήταν και παραμένει Ελληνική. Εάν σήμερα βρίσκεται στα χέρια κάποιας
σκληρής μητριάς, αυτό έχει να κάνει με τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων.
Κυρίως της Ιταλίας και της τότε Αυστροουγγαρίας που επέβαλαν τα άδικα εις βάρος
της Ελλάδος σύνορα του 1913, στο Συνέδριο της Φλωρεντίας.
Ο Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός σήμερα
που αριθμεί πάνω από 400 χιλιάδες
πληθυσμό, με μια ιστορία 3500 χρόνων βρίσκεται στην πιο χειρότερη μοίρα του.
Αυτή τη στιγμή που γράφω αυτές
τις λίγες σειρές, γίνεται και προετοιμάζεται το σχέδιο για τη νέα διοικητική
διαίρεση της Αλβανίας.
Προσπάθεια της παρούσας Αλβανικής
κυβέρνησης αυτήν τη στιγμή, εκμεταλλευόμενη βέβαια τον εθνικισμό των πολιτικών
κομμάτων, είναι να διασπάσει και διχοτομήσει ολόκληρη την περιοχή της Β.
Ηπείρου, συγχωνεύοντας πολλά ελληνικά χωριά σε περιοχές που πλεονάζει το
αλβανικό στοιχείο έτσι που να μην έχουμε τη δυνατότητα να εκλέξουμε δικούς μας
βουλευτές στο Αλβανικό Κοινοβούλιο. Διαχρονικός στόχος της εκάστοτε αλβανικής
κυβέρνησης, ήταν και παραμένεις η διάλυση και εξαφάνιση του Ελληνικού
στοιχείου. Και ασφαλώς οι αρνητικές επιπτώσεις από αυτό το μέτρο είναι πολύ πιο
περισσότερες. Ο χρόνος δεν μου το επιτρέπει όμως να επεκταθώ.
Θα μπορούσα να σας μιλήσω ώρες
ολόκληρες γράφοντας ολόκληρες σελίδες.
Ούτε ο χρόνος όμως, αλλά ούτε και ο στόχος μας σήμερα δεν είναι αυτός.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πιστεύετε στην Δημοκρατία; Πιστεύετε στην
Δημοκρατία όπως λειτουργεί;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ναι, πιστεύω στη δημοκρατία. Το κακό όμως
είναι πως σε πολλές
περιπτώσεις γίνεται σύγχυση του όρου δημοκρατία με την αναρχία
την οποία καταδικάζω. Δημοκρατία δεν θα πει πως εγώ πρέπει να σεβαστώ βίαια τις
απόψεις σου ή το αντίθετο. Τα έκτροπα
που ζήσαμε στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις
της Ελλάδος, όπως η βίαιη ακύρωση
της εθνικής παρέλασης για το μεγάλο
ΟΧΙ, στο ΕΠΟΣ του 1940-41 από τα ελληνικά νιάτα, αυτό μας πείθει
περίτρανα για δυό πράγματα: Ή δεν έχουμε ιδέα τι θα πει δημοκρατία, ή κάποιοι
στο όνομα της δημοκρατίας κρύβονται πίσω από την ελευθερία που τους παρέχει η
δημοκρατία, με στόχο τη μείωση της εθνικής υπόστασης και άλλα για τα οποία δεν
θα γίνω πιο αποκαλυπτικός.
Το θέμα αυτό και τα παραδείγματα
εξευτελισμού της έννοιας ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ είναι τόσο ευρύ και τόσα πολλά που δε χρειάζονται σχόλια.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ή θα θέλατε να ζείτε κάπου αλλού με άλλο
πολίτευμα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Δεν αλλάζω την Ελλάδα μου, ούτε
με εντολή του Ύψιστου. Μόνον όταν
θα τελειώσει το καντήλι μου, οι μεταγενέστεροι ας πράξουν τα δέοντα.
Όσον
αφορά το αν θα επιθυμούσα κάποιο άλλο πολίτευμα, το λέω ευθέως ΌΧΙ. Ας
μην συγχέομε τη σημερινή κρίση που
βιώνει ο Έλληνας πολίτης, με τις αρχές της δημοκρατίας. Κάποια στιγμή
τα πράγματα πρέπει να τα βλέπουμε από κάποια άλλη οπτική γωνία. Με αυτό όμως
δεν προσπαθώ να καλύψω τα λάθη μερικών πολιτικών ή συγκεκριμένα των
κυβερνόντων.
Πρέπει να είμαστε
αντικειμενικοί.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πως ξεκινήσατε να γράφετε;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Δεν έχω σπουδάσει, ούτε έχω τελειώσει τον
κλάδο της φιλολογίας. Σε σχέση με αυτό
το θέμα, διδάχτηκα όπως όλοι οι μαθητές τα πρώτα στοιχεία που προβλέπει το
πρόγραμμα στην παιδαγωγική σχολή.
Αρχίζοντας από τα πρώτα μου σχολικά
χρόνια, έγραφα πολλές φορές ποιηματάκια όπως όλοι οι νέοι.
Έγραφα όμως απλώς για ψυχαγωγία και
όχι με κάποιον μελλοντικό στόχο και αυτά τα πρώτα βήματα θα έλεγα, ήταν
επηρεασμένα κυρίως από έλληνες ποιητές, όπως ο Δροσίνης, Βαλαωρίτης, Κρυστάλλης
κ. α, κείμενα τα οποία βρίσκαμε στις σχολικές ανθολογίες μας, όταν κάποτε τα
πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση από τον κατακτητή, επιτρεπόταν.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Γιατί το κάνετε συνεχώς και ακατάπαυστα.
Είναι πλέον μέρος της ζωής σας. Είναι η πράξη που σας αναζωογονεί;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Περάσαμε τόσα
πολλά δύσκολα χρόνια, που κάποτε ο μακαρίτης ο πατέρας μου έλεγε:
«Άραγε, θα βρεθούν ιστοριογράφοι να ρίξουν στο χαρτί αυτόν τον Γολγοθά»;!
Με ολίγα λόγια, η μελέτη και το γράψιμο
για μένα όχι μονάχα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ζωής μου, αλλά το θεωρώ και
εθνικό χρέος να ξυπνήσουμε συνειδήσεις και ιδίως τη νέα γενιά.
Το μεγάλο παράπονό μου όμως σήμερα και η
γενική διαπίστωση είναι, πως ο κόσμος, λίγο μελετά. Και οι βασικές αιτίες είναι
γνωστές.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ξεχωρίζετε κάποιο από τα έργα σας;
Θεωρείτε κάποιο κορυφαίο και γιατί;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Θα έλεγα όχι.
Το καθένα από αυτά, είναι αποτέλεσμα μιας μεθοδικής και επίμονης δουλείας. Όλα είναι βαθιά εμπνευσμένα και παρμένα μέσα από τη ζωή, από
τα βιώματα και τα προβλήματα του λαού,
από τον απαγορευμένο έρωτα στα χρόνια της δικτατορίας, από την έλλειψη της ελευθερίας του λόγου, από
τα υγρά κάτεργα των χειροτέρων φυλακών
της Αλβανίας, από τις απίστευτες διακρίσεις κ. α
Παρόλα ταύτα, ας μου επιτραπεί να κάμω έναν διαχωρισμό και να δώσω
μια σχετική ποιοτική αξία στο μυθιστόρημα «ΤΟ ΜΑΤΩΜΕΝΟ ΔΑΧΧΤΥΛΙΔΙ», για τα πολλά μηνύματα με τα οποία εξοπλίζεται ο αναγνώστης, αλλά
και στο ανέκδοτο ακόμα, «ΤΟ ΕΙΣΙΤΉΡΙΟ
ΤΗΣ ΚΟΛΑΣΗΣ», και η «ΜΟΥΣΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ
ΜΟΥ».
Κλείνοντας αυτή τη συζήτηση ,
επιτρέψτε μου κ. Δημήτρη να σας ευχαριστήσω προσωπικά, διότι μου δώσατε τη δυνατότητα να προβάλλω κάποιες
απόψεις και κυρίως αυτές που έχουν πολιτικό και εθνικό χαρακτήρα. Κατά δεύτερο
λόγο, να διαφημίσω κάποιους από τους τίτλους των βιβλίων μου, αν και ακόμα για
οικονομικούς λόγους δεν είδαν το φως της δημοσιότητας.
