Η ποίηση - και αυτό δεν αφορά σε άλλους, μόνον εμένα δεσμεύει- είναι ένα
γλυκό ψέμα, που δεν ομορφαίνει αλλά παρηγορεί για την ασχήμια που μας
περιβάλλει. Αυτό όμως είναι από πλευράς περιεχομένου. Από πλευράς μορφής
- γιατί κατεξοχήν μορφή είναι - η ποίηση είναι (αν υπάρχουν χίλιοι
τρόποι να ειπωθεί ένα πράγμα) ο χίλια ένα.
Ο ποιητής δεν υπόσχεται. Διατίθεται. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά. Και η μεγάλη του πολυτέλεια. Γιατί ο ποιητής -και ιδιαίτερα στην εποχή μας -δεν είναι εμπορεύσιμος ούτε εμπορευματοποιημένος. Βρίσκεται στη γωνία του και μπορεί να τον αναζητήσει οποιοσδήποτε θέλει, ενώ, νομίζω, ο πολιτικός προσφέρεται αφειδώς αλλά δεν ξέρω ποιο είναι το μέρος της αλήθειας που έχει καλλιεργήσει και είναι πρόθυμος να προσφέρει.
Γι’ αυτό πιστεύω τελικά ότι η ποίηση είναι μια υπόθεση συνωμοτική, με την οποία έρχεται κανείς σε επαφή μόνος του όταν βρίσκεται σε νύκτιες ώρες, σε ώρες παρηγόρησης… Δεν είναι κάτι που μπορεί να το αγοράσει, να το μεταποιήσει. Αυτή είναι η αμυντική θωράκιση του ίδιου του είδους.
Οι Έλλnνες έχουμε μια βαριά - με τη θετική έννοια κληρονομιά γύρω από το είδος, γιατί η ελληνική γλώσσα είναι πολυαίωνη και πολυστρώματη. Ευνοεί την ευελιξία του ποιητικού γεγονότος. Δεν είναι τυχαίο ότι η ποίηση στην Ελλάδα διασώθηκε μέσα από συνθήκες υπόδουλου έθνους και καρποφόρησε πολύ γρήγορα, ενώ η πεζογραφία -όταν γράφονταν τα μεγάλα αριστουργήματα στην Ευρώπη - σιωπούσε, επειδή δεν υπήρχε η κοινωνική διαστρωμάτωση για να αναπτυχθεί και άρχισε να αναπτύσσεται σιγά σιγά μετά την απελευθέρωσή μας. Οι άνθρωποι είναι κοντά στην ποίηση στην Ελλάδα, γεγονός που οφείλεται στο ότι υπάρχει μια καθαρώς μεσογειακή αντίληψη για τα πράγματα και μια προσέγγιση, πολλές φορές, συναισθηματική. Οχι αισθηματική.
Η ποίηση, όμως, σαν φόρμα και σαν αποτέλεσμα γραφής, δεν είναι η έκχυση των συναισθημάτων μας. Είναι η οργάνωσή τους. Είναι η διύλισή τους. Η απόσταξή τους. Αυτό το πράγμα είναι αρκετά δύσκολο να γίνει. Το κάνουν υποτίθεται οι ποιητές. Αυτή είναι η δουλειά τους. Οργανώνουν τα αισθήματα. Στη δική μας γενιά πιστεύω ότι υπάρχουν πολύ ωραία ποιήματα. Δεν ξέρω πόσο σπουδαίοι ποιητές είμαστε, όμως ωραία ποιήματα έχουν γραφτεί. Μοναχικές εκπυρσοκροτήσεις σε έναν κατακερματισμένο κόσμο. Όπως ταιριάζει.
Έτσι κι αλλιώς, η ποίηση είναι μια τέχνη δύσκολη και άχαρη. Ας μη γελιόμαστε. Δεν «εξαργυρώνει»κανείς το ποιητικό του πρόσωπο, παρά μονάχα, ίσως, μετά το θάνατό του. Οι εv ζωή εξαργυρώνοντες ουσιαστική αποδοχή από το κοινό είναι πολύ λίγοι. Είναι τόσο κρυπτικός. ο τρόπος έκφρασής της.
Την αναζητούν την ποίηση οι άνθρωποι, αλλά σε λάθος περιοχή, όπως σε ροζ μυθιστορήματα, ενώ αυτή είναι συμπυκνωμένη σε ένα μικρό ποίημα του Καβάφη. Δεν μπορούν όμως να το ξεκλειδώσουν, γιατί έχει εκατό επίπεδα ανάγνωσης. Δεν υπάρχει η αισθητική παιδεία για να γίνει η ανάγνωση που οδηγεί στη λύση.
Τώρα σε ποιο βαθμό θα συνεχίσει η ποίηση να υπάρχει υπό τις νέες συνθήκες με τον τρόπο που την ξέραμε, δηλαδή, γύρω από τη γλώσσα, ούτε μελλοντολόγος είμαι ούτε κακός οιωνοσκόπος αλλά αρκετά απαισιόδοξος. Ζούμε την εποχή της εικόνας. Οι άνθρωποι των εύκολων λύσεων έχουν αποφασίσει να μην αντιστέκονται πολύ στα πράγματα και πηγαίνουν μαζί με τον ρουν των πραγμάτων.
Ο ποιητής δεν υπόσχεται. Διατίθεται. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά. Και η μεγάλη του πολυτέλεια. Γιατί ο ποιητής -και ιδιαίτερα στην εποχή μας -δεν είναι εμπορεύσιμος ούτε εμπορευματοποιημένος. Βρίσκεται στη γωνία του και μπορεί να τον αναζητήσει οποιοσδήποτε θέλει, ενώ, νομίζω, ο πολιτικός προσφέρεται αφειδώς αλλά δεν ξέρω ποιο είναι το μέρος της αλήθειας που έχει καλλιεργήσει και είναι πρόθυμος να προσφέρει.
Γι’ αυτό πιστεύω τελικά ότι η ποίηση είναι μια υπόθεση συνωμοτική, με την οποία έρχεται κανείς σε επαφή μόνος του όταν βρίσκεται σε νύκτιες ώρες, σε ώρες παρηγόρησης… Δεν είναι κάτι που μπορεί να το αγοράσει, να το μεταποιήσει. Αυτή είναι η αμυντική θωράκιση του ίδιου του είδους.
Οι Έλλnνες έχουμε μια βαριά - με τη θετική έννοια κληρονομιά γύρω από το είδος, γιατί η ελληνική γλώσσα είναι πολυαίωνη και πολυστρώματη. Ευνοεί την ευελιξία του ποιητικού γεγονότος. Δεν είναι τυχαίο ότι η ποίηση στην Ελλάδα διασώθηκε μέσα από συνθήκες υπόδουλου έθνους και καρποφόρησε πολύ γρήγορα, ενώ η πεζογραφία -όταν γράφονταν τα μεγάλα αριστουργήματα στην Ευρώπη - σιωπούσε, επειδή δεν υπήρχε η κοινωνική διαστρωμάτωση για να αναπτυχθεί και άρχισε να αναπτύσσεται σιγά σιγά μετά την απελευθέρωσή μας. Οι άνθρωποι είναι κοντά στην ποίηση στην Ελλάδα, γεγονός που οφείλεται στο ότι υπάρχει μια καθαρώς μεσογειακή αντίληψη για τα πράγματα και μια προσέγγιση, πολλές φορές, συναισθηματική. Οχι αισθηματική.
Η ποίηση, όμως, σαν φόρμα και σαν αποτέλεσμα γραφής, δεν είναι η έκχυση των συναισθημάτων μας. Είναι η οργάνωσή τους. Είναι η διύλισή τους. Η απόσταξή τους. Αυτό το πράγμα είναι αρκετά δύσκολο να γίνει. Το κάνουν υποτίθεται οι ποιητές. Αυτή είναι η δουλειά τους. Οργανώνουν τα αισθήματα. Στη δική μας γενιά πιστεύω ότι υπάρχουν πολύ ωραία ποιήματα. Δεν ξέρω πόσο σπουδαίοι ποιητές είμαστε, όμως ωραία ποιήματα έχουν γραφτεί. Μοναχικές εκπυρσοκροτήσεις σε έναν κατακερματισμένο κόσμο. Όπως ταιριάζει.
Έτσι κι αλλιώς, η ποίηση είναι μια τέχνη δύσκολη και άχαρη. Ας μη γελιόμαστε. Δεν «εξαργυρώνει»κανείς το ποιητικό του πρόσωπο, παρά μονάχα, ίσως, μετά το θάνατό του. Οι εv ζωή εξαργυρώνοντες ουσιαστική αποδοχή από το κοινό είναι πολύ λίγοι. Είναι τόσο κρυπτικός. ο τρόπος έκφρασής της.
Την αναζητούν την ποίηση οι άνθρωποι, αλλά σε λάθος περιοχή, όπως σε ροζ μυθιστορήματα, ενώ αυτή είναι συμπυκνωμένη σε ένα μικρό ποίημα του Καβάφη. Δεν μπορούν όμως να το ξεκλειδώσουν, γιατί έχει εκατό επίπεδα ανάγνωσης. Δεν υπάρχει η αισθητική παιδεία για να γίνει η ανάγνωση που οδηγεί στη λύση.
Τώρα σε ποιο βαθμό θα συνεχίσει η ποίηση να υπάρχει υπό τις νέες συνθήκες με τον τρόπο που την ξέραμε, δηλαδή, γύρω από τη γλώσσα, ούτε μελλοντολόγος είμαι ούτε κακός οιωνοσκόπος αλλά αρκετά απαισιόδοξος. Ζούμε την εποχή της εικόνας. Οι άνθρωποι των εύκολων λύσεων έχουν αποφασίσει να μην αντιστέκονται πολύ στα πράγματα και πηγαίνουν μαζί με τον ρουν των πραγμάτων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου