Περι ψυχής / Νικόλας Σαλίβερος

Θέμα άφθαστο σε « βάθος»........
Και χωρίς φόβο και πάθος,
θα αποτολμήσω
ν’αναλύσω,
με λόγια Σοφών στη γλώσσα μας γραμμένα
και δικά μου «σοφίσματα=γρίφους» με δέος καλυμμένα.
Θα αρχίσω με τον αρεστό κι’ εύκολο μύθο
που τη φαντασία τρέφει πάντοτε ενσυνειδήτως
και αφού αναντιρρήτως,
της «ψυχής» φρουρεί τον «πολύτιμο το λίθο».
Ερωμένη ήταν,λέει,του Ερωτα η Ψυχή.
Μα δεν είναι ο έρωτας κάθε ζωής «ψυχή»;
Kι’αν πιότερα θελήσετε στον Απουλήϊο θα βρήτε,
αφου το δικό μου το «κιτάπι» τον ..στερήται.
Ψυχή( λ)=(Ψύχω),πνοή,ανάσα νόησις’νούς..
και μέρος-ένδειξις αυτής, το «Αϋλον’Αγιον»Πνεύμα.
Πνεύμα του κόσμου(Αnima mundi) και έδρα του «θυμού»,
έδρα του καθαρμού.
Θέμα-ερώτημα «τοις πάσι».
Και στη βάση,
ακατανόητο, μα και πολλαχώς απο σοφούς και μη, διερευνητικό,
διερωτηματικό
και δια κρίσως και επιστήμης  ερμηνευτικό.
Γρίφος οντολογικός σε γαλαξία άδηλο και  μεταφυσικό.
Που άρχισε το αιώνιο της σύγχυσης ταξίδι του,
ισως όταν στη θάλασσα ο δελφίν,κολύμπι έκανε παρθενικό
κι’ο άνθρωπος χρειάστηκε θεμέλιο για την πίστη του.
  
Ορφέας, Ομηρος,Πλάτωνας,Αριστοτέλης πρίν,
 μα και ο Χριστός κι’αλλοι σοφοί κατοπινοί και νύν,
είπανε , πως το  πνεύμα σαν « μέρος» της  ψυχής
μαζί της « ζεί» και μετά θάνατο.. «άψαυστος-αόρατος»μα ζωντανή.
Το σχήμα έχει του «ζώντος» μέσα που κατοικεί
Κι’όταν η σάρκα λιώνει,
την ψυχή-πνεύμα,λευτερώνει........
«Πεταλούδα» ολούθε όπου μετοικεί.
στόν Αδη’κάτω, είτε στον ουρανό-Θεό επάνω.
(Αλλος πίστη έχει στα γήϊνα κ’αλλος στον «κατ’-Επάνω»)
Κι’η πεταλούδα,αν κι’έχει χρώματα πολλά,δεν είν’ διευθαρμένη.
Ο «άνθρωπος»όμως, πούχει την κρίση δώρο της «Φύσης»
 «χωρίς αιδώ» ,δίχως του μυαλού απο-πλύσεις ,
αβίαστα,την ψυχή του ,ευτελή, σκληρή κ’ανάξια την κατασταίνει.
 
Ο Πλάτωνας,τη λέξη,προσωπικά ετυμολόγησε
Και ομολόγησε
«Το εμ-ψυχο είναι έμ-βιο,εναι ζώον.......είναι
Αρχή ζωής..που δίνει κίνηση στο σώμα,με του νού διακονία,
αφού η ίδια «Κοσμική Ψυχή» αυτο-κινήται
και του «Κοσμικού Νού» προηγείται.
Είναι,κατά τον Πλάτωνα του «Κόσμου η ψυχή»,
η ένωση τριών μειγμάτων,
(των πρώτων ίσως θαυμάτων)
τα ενδιάμεσα, της αδιαίρετης και αμετάβλητης Ουσίας,
της διαιρετής ,μεταβαλλόμενης των φυσικών σωμάτων(Ταυτότητας=Ταυτόν) Ουσίας
και της δύσμεικτης διάμεσης διαφοράς(Θάτερον) των δύο ανωτέρω
(απλά κι’γώ,μεταφέρω)
Όλα μαζί  εμείχθησαν
απ’το Δημιουργό-
Θεό.
Ουσία,δηλαδή,Ταυτόν και Θάτερον.
(και όσοι-κατά Βρετάκο- «λευκοφόροι εννοείτωσαν»).
Και κατ’Αρσιστοτέλη έχομε έναν ακόμη ορισμό
Που αναντίρρητα δεν νοούμε αφορισμό.
«Πρώτη,λέει,είναι εντελέχεια(=τέλεια ενέργεια)=
Το τέλειον,το τέλος της πρώτης ατελούς ενέργειας=της μετάβασης
απο το είδος-τη νοητή ουσία κάθε πράγματος- στην ύλη.
σώματος φυσικού(ουχί τεχνητού) οργανικού(που ζεί).
Το είδος και η ουσία του σώματος
και επομένως η ψυχή,είναι αχώριστη απο το σώμα»
Ψυχή=Αρχή ζωής και κίνησης=αιτία μοναδική
Ψυχή=Αιτία μορφής και ,ατομικότητας=Αιτία ειδική
Ψυχή=Αιτία κίνησης,ύψωσης του σώματος στην αλήθεια=Αιτία ποιητική.
 Είναι αιτία και αρχή του ζωντανού σώματος,
η πηγή και ο σκοπός της κίνησής του.
Είναι του «Δημιουργού» παντέλεια «εναντίων αρμονία».
Και σύ «Ανθρωπε» με «νου» κι΄οχι «θυμό»δώσε δική σου ερμηνεία.
Είναι η ψυχή ,ο Πυθαγόρειος αριθμός,το «Ενα»;
Η μήπως τα «ενάντια» αδιαχώριστα σε ένα;
Θερμό=Ζέον=Ζωή;
 Ψυχρό=ψύχω=ψυχή;
«Το γαρ αυτό νοείν,εστί και είναι»;Παρμενίδης ο εξ Ελέας-υιός
Και το «εκ δανεισμού».. «Σκέπτομαι,άρα υπάρχω»:Καρτέσιος
Ψυχολογία(λ)=επιστήμη που της ψυχής μελατά
τα φαινόμενα.......
Και πλείστα όσα τα..παρελκόμενα.
«θαύματα» της επιστήμης.. τω όντι
(μονάχα που θαρρώ σχέση έχουν με το τι..μασά το δόντι
κι’όχι με το «πρώτο»το στοιχείο-αιτία που η ψυχή υπάρχει.)
Ψυχής-ιατρός,ψυχής θεραπευτής,αναλυτής και ψυχολόγος
Και κατ’επέκταση κάθε «σωτήρας ..φυσικός και αστρολόγος».
Του Ψυχιατρείου συμπεριλαμβανομένου
(Φαιδρός μανδύας κάθε  μυαλού προδομένου)
Ψυχή( λ)=κάθε μεταφορά της λέξης,
όπως μπορείς και συ  να έπιλέξεις,
προκειμένου την «αρχή», «το μεγαλείο»,το «μοναδικό»
«τη δύναμη»,τη «χαρά» μα και το «τραγικό»
να αποδώσεις ,
χωρίς να προδόσεις...
και τότε ίσως, μόνος την ψυχή σου σώσεις.
Ο Επίκουρος αντίθετα φωνάζει,( «φωνή βοώντος».)
Και είναι όντως;
η  ψυχή, ωσάν το σώμα,
θνητή, που μαζί του πέφτει στο αιώνιο κόμμα;
Μα κι’αν ακόμα εί’ανάμικτη απο φωτιά κι’αέρα
πνεύμα και αισθητική,
έστω και η πολύχρωμη ποιητική,
τον γρίφο της ψυχής αβίαστα δεν λύνει.
Της ψυχής η ευφροσύνη,
είναι το «Λάθε βιώσας».Μ’αχάλαστη  γαλήνη,
την ψυχή σου σώζεις, όταν η ζωή στη σωφροσύνη βαίνει,
κι’αν τον φόβο και την αβελτηρία αποφεύγεις
και η «Τιμή» και η «Δόξα» δεν σε βαραίνει,
κι’αν..σε «κήπο περιπάτου»,περίσκεψης κι’αυτογνωσίας καταφεύγεις.
Ο θάνατος του σώματος και όλα τα άτομα της ψυχής σκορπίζονται.
Απιαστος ο αριθμός σοφών τε και..σκεπτικιστών
του «μύθου»της ψυχής..περιπατητών,
Ελλήνων και φιλ’Ελλήνων μελετητών.
Πυθαγόρας,Πλούταρχος και Ξενοκράτης
Φρόϋδ και Χήθ  Θωμάς ο αριστοκράτης.
Κι’αν μόνο κάποιους εμελέτησα «χύδην» ..εξ’ επιθυμίας
«Απαγε, απ’ εμού ,της βλασφημίας»
Ψυχαγωγ(έ)ώ(τα λεξικά-αρχαϊκώς και νύν)=
Οδηγώ τας ψυχάς των νεκρών στον Αδη..
Μακάβρια ομολογουμένως.. αποστολή-διαδικασία.
Πρός τούτο, δοκώ,την πιότερο ευχάριστη εδόσαν σημασία,
οι τότε κι’οι κατοπινοί,στη λέψη την παράγωγη:
 Ψυχαγωγία=ανάκληση της ψυχής απ’τον Αδη,
με «φίλτρα μαγικά»..που τέρψιν φέρουν.
Πως αλλιώς του Χάρου να νικήσεις την «πράξη» την ανάγωγη. 
Μήπως όμως όλοι μας με τα «μαγικά»,
γινόμαστε θεληματικά:
Ψυχαπάτες(τα λεξικά)=Εξαπάτες της ψυχής.
Αρα αυτο-εξαπατούμεθα.
Μετεμψύχωσις( λ)=μετοίκησις ψυχής σε άλλο σώμα.
Ερώτημα άλυτον,στις αισθήσεις και τον οδηγό τους το όμμα.
Σοφοί, «παράσοφοι»,εκμεταλευτές,ανερμάτιστοι και πολλές θρησκείες,
«λύση» δώσανε στο θέμα,με δοξασίες , σκεπτικισμό, μα και με βλακείες.
Αρχισα λοιπόν,όπως είπα μ’ένα μύθο,
μα η αλήθεια πίσω από ασήκωτο βρίσκεται λίθο.
Και επειδή η ζωή δεν επιστέφει,
ας αφήσομε τον μύθο να μας τρέφει.
(Απόκριση,λογάω ,όπως πολλοί θνητοί,δεν βγάνω,
αφού δεν θωρώ τι θ’απογίνω σαν αποθάνω).
Μονάχα τούτο τελικά εικάζω,
(μέσα στο χωροχρόνο που υπάρχω..Μυρμηγκάκι η ζωή,
 αναλογίζομαι.Στην εξέλιξή της, μια ανάσα,μιά μόνο πνοή.)
και το «τέλος»*περι της ψυχής* μας βάζω.
«Αν-αίσθητος» αγέρας είναι η ψυχή,άγκιχτος,μαζί μας κάθε ώρα...
Είναι « η έκτη αίσθηση» τάχα του Πυθαγόρα;
Ή μήπως είναι του μυαλού η αχανή η χώρα;
Μπορεί και της ελπίδας η δύχτινη να είναι η αιώρα,
όταν ο «ύπνος ο αιώνιος» φέρει την ξαστεριά, στης ζωής τη μπόρα
Oλους μας,ξαναλέω, τρέφει και μας ζεί της ψυχής ο « μύθος»
Γιατι άλυτος  παραμένει, του θάνατου ο γρίφος.
Οσο, όπου,όποια και καθότι, ζωή υπάρχει στους αιώνες,
-συμπέρασμα προσωπικό
κ’ουχί ρητορικό-,
της  ψυχής τε και ζωής, θα διέπουν οι κανόνες.
Και δεδομένου ότι ετυμολογικώς αποδίδεται
Η ψυχή<ψύχω<φυσώ<πνέω< «ψυχρή πνοή», 
Οθεν στερούμενου το σώματος, σταματά κάθε πνοή.
Κι’αν είναι τούτη αθάνατη,ουδόλως θα ξαναφυσήξει
Σε ίδιο άνθρωπο, ζώο η φυτό,
αφού δίχως πνοή, μήτε άνθρωπος, ζώο ,φυτό
μπορούν τον ήλιο να χαρούν.

Κάπου θα συμφωνήσω με τον Ηράκλειτο
Πως η ψυχή σχετίζεται στενά με το σώμα,ήτοι με την ύλη
θεωρώντας την, σαν πολλοί σύγχρονοί του λεπτή και αιθέρια.
Και πιο πολύ με Επίκουρο αφού,της ψυχής τα άτομα που αποτελείται,
με τον θάνατο του σώματος όλα τα άτομα που αυτή αποτελείται σκορπίζονται.
Όμως και σύγχρονοι  φιλόσοφοι(Γκαντ) υποστηρίζουνι το αναπόδεικτο της άυλης φύσης της ψυχής.
Πιστεύω ο νούς μου έχει καταλήξει,
πως δίχως ύλη, δεν υπάρχει ψυχή(πνοή) ,άρα και πνεύμα.
Ονειρα και  θύμησες, ζωής  είναι το ρεύμα
κι’εχουν μαζί της, το χρόνο τους στη λήξη.